لهستانی، ادبیات
لهستانی، ادبیات (Polish literature)
ادبیاتی بومی که در قرن ۱۴م شکل گرفت و در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ تحت تأثیر رنسانس[۱] شاهد شکوفایی عصر زرین خود بود، که این امر به‌ویژه در شعر یان کوخانوفسکی[۲] (۱۵۳۰ـ۱۵۸۴) آشکار است. سنت ادبیات بومی در نیمۀ دوم قرن ۱۸، و دوران ایگناتسی کراسیسکی[۳] (۱۷۳۵ـ۱۸۰۱)، شاعر عصر روشنگری[۴] و رمان‌نویس پیش گام، از نو متداول شد و در ۱۷۶۵ تئاتر ملی لهستان افتتاح شد. سیطرۀ اتریش، روسیه، و پروس[۵] در اواخر قرن ۱۸ و درخلال قرن ۱۹ بر لهستان و، به‌ویژه شکست قیام ۱۸۳۰ لهستان، به پیدایش ملی‌گرایی غم‌انگیزی در آثار نویسندگان بزرگ همچون آدام میتسکی‌یویچ[۶]، یولیوش اسلوواتسکی[۷] (۱۸۰۹ـ۱۸۴۹)، و زیگمونت کراسینسکی[۸] انجامید. این مضمون بر رمان‌نویسان تاریخی نظیر خنریک شنکیویچ[۹] نیز تأثیر بخشید. در پایان قرن ۱۹ واکنشی علیه طبیعت‌گرایی[۱۰] و دیگر شیوه‌های متعارف «نهضت لهستان جوان[۱۱]» (۱۸۹۰ـ۱۹۱۸) در تئاتر و ادبیات داستانی و نیز در شعر پدید آمد. در قرن ۲۰ استقلال سیاسی در سال‌های بین دو جنگ نویسندگانی را پروراند که تنوعی حیرت‌انگیز دارند و از شاعران گروه پرشور و نشاط «اسکاماندر[۱۲]» تا استانیسلاف ویتکیه‌ویچ[۱۳] (۱۸۸۵ـ۱۹۳۹)، فیلسوف بدبین و نمایش‌نامه‌نویس، را دربر می‌گیرد. تجربه‌های مصیبت‌بار زمان جنگ و پس از جنگ، به ظهور شعر و نثری انجامید که زندگی نجات‌یافتگان یا مبتلایان به صدمات روحی اجتماعی را ثبت می‌کرد. نویسندگان مهم این گروه عبارت‌اند از چسلاو میلوش[۱۴]، شاعر کهنه‌کار و دانشمند (برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات)، ازبیگنیف خربرت[۱۵]، ویتولت گومبروویچ[۱۶]، تادئوس روژویچ[۱۷]، شاعر، و اسلافومیر مروژک[۱۸]، نمایش‌نامه‌نویس طنزپرداز.
- ↑ Renaissance
- ↑ Jan Kochanowski
- ↑ Ignacy Krasicki
- ↑ Enlightenment
- ↑ Prussia
- ↑ Adam Mickiewicz
- ↑ Juliusz Slowacki
- ↑ Zygmunt Krasinski
- ↑ Henryk Sienkiewicz
- ↑ Naturalism
- ↑ Young Poland movement
- ↑ Skamander
- ↑ Stanislaw Witkiewicz
- ↑ Czeslaw Milosz
- ↑ Zbigniew Herbert
- ↑ Witold Gombrowicz
- ↑ Tadeusz Rózewicz
- ↑ Slawomir Mrozek