بده، قاعده

بُدِه، قاعدۀ (Bode\'s law)
(یا: قاعدۀ تیتیوس ـ بده) سلسله اعدادی که فاصلۀ تقریبی سیّاره‌ها را از خورشید، برحسب یکای اخترشناختی (فاصلۀ بین زمین و خورشید = یکای اخترشناختی)، و با افزودن عدد چهار به هر جمله از رشتۀ ۰، ۳، ۶، ۱۲، ۲۴، ۴۸، ۹۶، ۱۹۲ و سپس تقسیم آن بر ۱۰ به‌دست می‌دهد. قاعدۀ بده وجود سیّاره‌ای را در فاصلۀ بین مریخ و مشتری پیش‌بینی کرد و به کشف سیّارک‌ها انجامید. این «قاعده» در مورد نپتون و پلوتون نقض می‌شود. نخستین‌بار ریاضی‌دان آلمانی، یوهان تیتیوس (۱۷۲۹ـ۱۷۹۶)، در ۱۷۷۲ به چنین رابطه‌ای توجه کرده بود اما یوهان بُده، اخترشناس و ریاضی‌دان آلمانی، ابداع‌کنندۀ آن است.

 

---