فنی زاده ، پرویز (تهران ۱۳۱۶ـ۱۳۵۸ش)
| پرویز فنی‌زاده | |
|---|---|
| زادروز |
تهران ۱۳۱۶ش |
| درگذشت | ۱۳۵۸ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | بازیگر سینما و تئاتر |
| آثار | دایی‌جان ناپلئون؛ گوزن‌ها (1354) |
| گروه مقاله | تئاتر، سینما |
| خویشاوندان سرشناس | دنیا فنی‌زاده (دختر) |
پرویز فنی‌زاده (تهران ۱۳۱۶ـ ۱۳۵۸ش)
بازیگر ایرانی سینما و تئاتر. در ۱۳۳۷ به کلاس‌های هنرهای نمایشی رفت و با دوستانش گروه تئاتر گل سرخ را تشکیل داد. عضو گروه تئاتر پاسارگاد شد (۱۳۴۱). در تئاتر و تلویزیون نقش‌هایی بازی کرد، و استعدادش را در ایفای نقش‌های طنزآمیز نشان داد.
برخی از نمایش‌هایی که در آن‌ها بازی کرد، عبارت‌اند از در منطقۀ جنگی، مستأجر، فرانسوا، پرواربندان، وای بر مغلوب، یک نوکر و دو ارباب، حسن کچل، مرده‌های بی‌کفن و دفن، باغ وحش شیشه‌ای، استثنا و قاعده، سرگذشت مرد خسیس، سرباز لاف‌زن، جعفرخان از فرنگ برگشته، پستخانه، مسافران، گرگ‌ها، و شش شخصیت در جست‌وجوی نویسنده.
نخستین بازی‌اش در سینما، ایفای نقش روشنفکری پرحرف و مخالف‌خوان در خشت و آینه (۱۳۴۴) بود. در رگبار (۱۳۵۰) در نقش معلمی مظلوم، حیران، و با حجب‌وحیا، یکی از شخصیت‌های ماندگار سینمای ایران را خلق کرد. نگاه نافذش، که از ویژگی‌های ممتاز او بود، با بازی در نقش آقای حکمتی (رگبار) و اسماعیل (تنگسیر، ۱۳۵۲) آشکار شد. بسیاری او را به‌سبب همین نگاه نافذش ستودند و با همین ویژگی نقش‌های تأثیرگذاری در گوزن‌ها (۱۳۵۴) و بوف کور (۱۳۵۴) ایفا کرد. در این فیلم‌ها به ترسیم شخصیت‌هایی چندلایه و دارای ویژگی‌های فردی پرداخت که تا قبل از آن در سینمای ایران کمتر دیده می‌شد. همچنین در دو مجموعۀ تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون (۱۳۵۴)، در نقش مش‌قاسم و سلطان صاحبقران (۱۳۵۵)، در نقش ملیجک استعداد شگفت‌انگیزی از خود نشان داد، و توانست به کمک تقوایی (کارگردان دایی‌جان ناپلئون) و حاتمی (کارگردان سلطان صاحبقران) دوشخصیت متفاوت و دشوار را طراحی و اجرا کند، که شاید کمتر کسی قادر به ایفای آن‌ها بود.
فنی‌زاده در اوج پختگی‌اش، بر اثر بیماری کزاز در ۴۲ سالگی در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت. این زندگی کوتاه سرنوشتی بود که برای دخترش، دنیا فنی‌زاده، که یکی از بهترین عروسک‌گردان‌های ایرانی بود نیز رقم خورد.
آثار سینمایی
- اعدامی (۱۳۵۹)
- باغ بلور (۱۳۵۷)
- سرخپوست‌ها (۱۳۵۷)
- قدغن (۱۳۵۷)
- جمعه (۱۳۵۶)
- شام آخر (۱۳۵۵)
- بوف کور (۱۳۵۴)
- گوزن‌ها (۱۳۵۳)
- تنگسیر (۱۳۵۲)
- قربون هرچی خوشگله (۱۳۵۲)
- رگبار (۱۳۵۱)
- غریبه (۱۳۵۱)
- تجاوز (۱۳۴۹)
- گاو (۱۳۴۸)
- خشت و آینه (۱۳۴۴)