آجر
آجُر (brick)
از مصالح متداول ساختمانی. به شکل قطعه‌ای است که همۀ وجوه متقابل آن موازیند. آجر را از خاکِ رس قالب می‌زنند و در کوره می‌پزند. برای تهیۀ آجر، مخلوطی از خاکِ رس فشرده و مواد دیگر را ورز می‌دهند تا گِل سفتی بهدست آید، سپس با ماشین خشت‌زنی این گِل را به‌صورت نوار درمی‌آورند. آجر با برشِ این نوارِ گِل، به‌صورت قطعات مجزا بهدست می‌آید. آجر را در دمایی حدود ۱۰۰۰ درجۀ سانتی‌گراد می‌پزند. راه دیگر تولید آجر، شکل‌‌دادن گِل در قالب است. آجرهای نسوز[۱] را، که برای پوشاندن جدار داخلی کوره‌ها به‌کار می‌روند، از مصالح مقاوم دربرابر گرما، مانند سیلیس[۲] و دولومیت[۳]، می‌سازند. این آجرها در دماهایی تا ۱۵۰۰ درجۀ سانتی‌گراد بیشتر دوام می‌آورند. آجرِ نما[۴] را زیباتر از آجر معمولی طراحی می‌کنند. آجرهایی که در قالب‌هایی با شکل‌های خاص تولید می‌شوند از این جمله‌اند. خشت خام[۵] تقویت‌شده با ، برای اولین‌بار در حدود ۸هزار سال قبل در بین‌النهرین[۶] به‌کار رفت. هنوز در مکزیک و سایر اقلیم‌های گرم و خشک خشت‌های مشابهی را به‌کار می‌برند. در ۱۷۲۹، برای نخستین‌بار ابعاد استاندارد آجر در انگلستان تعیین شد.