گنگ
گَنْگ (Ganges)
(یا: گَنْگا[۱]) مهمترین رود شبهقارۀ هند بهطول ۲,۵۱۰ کیلومتر. از کوههای هیمالیا[۲] سرچشمه میگیرد و در مسیر جنوب شرقی از بنگلادش میگذرد و به خلیج بنگال میریزد. یامونا[۳] در کنار کلکته(جمنا)، با ۱,۳۸۵ کیلومتر طول، مهمترین ریزابۀ آن است که نزدیک اللهآباد به گنگ میپیوندد. رود براهماپوترا[۴] در دلتای گنگ[۵] در بنگلادش به رود گنگ میپیوندد. مهمترین و غربیترین شاخابۀ تجاری گنگ، که به خلیج بنگال[۶] منتهی میشود، رود هوگلی[۷] است. رود گنگ مقدسترین رود نزد هندوهاست که به نام الهه گنگ[۸] نامیده شده است. هزاران زایر به بنارس[۹] (وارانسی[۱۰]) و اللهآباد میآیند تا خود را در آبهای گنگ شستوشو دهند. در این جا هندوها اجساد و مردگان خود را میسوزانند و خاکستر آن را به رود گنگ میریزند. رود گنگ تا پیش از رسیدن به جلگههای هردوار در جهت جنوب غربی و سپس جنوب شرقی تا دلتای خود جریان مییابد و از اینجا در جهت جنوب روان میشود و به خلیج بنگال میریزد. این رود در نیمۀ دوم مسیر خود که از میان دشتها میگذرد، ریزابههای مهمی را دریافت میکند که غالباً از دامنههای جنوبی هیمالیا سرچشمه میگیرند، این ریزابهها عبارتاند از رامگنگا[۱۱]، گومتی[۱۲]، گاکرا[۱۳] (گوگرا[۱۴]) در ایالت اوتار پرادش[۱۵]؛ گَندَک[۱۶]، بوری گندک[۱۷]، گوگری[۱۸]، و کوسی[۱۹]، در ایالت بیهار[۲۰]. رودهای سون[۲۱] و یامونا ریزابههای مهم جنوبی رود گنگ بهشمار میروند. رود گنگ سابقاً از خلیج بنگال تا اللهآباد قابل کشتیرانی بود، اما کاهش جریانهای آن بر کشتیرانی در رود تأثیر منفی داشته است.