دوما، ژان باپتیست آندره (۱۸۰۰ـ۱۸۸۴)
دوما، ژان باپتیست آندرِه (۱۸۰۰ـ۱۸۸۴)(Dumas, Jean Baptiste André)
| ژان باپتیست آندره دوما Jean Baptiste André Dumas | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۰۰م |
| درگذشت | ۱۸۸۴م |
| ملیت | فرانسوی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در ژنو سوییس |
| شغل و تخصص اصلی | شیمی دان |
| گروه مقاله | شیمی و بیوشیمی |
شیمی‌دان فرانسوی. در پیشبرد تجزیه و سنتز آبی، و تعیین وزن‌های اتمی[۱](جرم‌های اتمی نسبی[۲]) از طریق اندازگیری چگالی بخار[۳] سهم بسزایی داشت. در ۱۸۳۳، روش مطلقی برای تخمین مقدار نیتروژن در ترکیبات آلی به‌دست آورد که اکنون پایۀ روش‌های تجزیه است. در ادامه تحقیقاتش، جرم اتمی ۳۰ عنصر، یعنی نیمی از عناصر شناخته‌شدۀ آن زمان را نسبت به جرم اتمی هیدروژن تصحیح کرد. دوما جرم اتمی هیدروژن را واحد درنظر گرفته بود. در ۱۸۲۶، پژوهش‌هایش را در زمینۀ نظریه اتمی[۴] شروع کرد و به این نتیجه رسید که «در همۀ سیالات کشسانی[۵] که تحت شرایط یکسان بررسی شوند، مولکول‌ها در فواصل یکسان قرار دارند»، یعنی فاصلۀ مولکول‌های سیال اول با فاصلۀ مولکول‌های سیال دوم برابر است. به عبارت دیگر، تعداد مولکول‌های موجود در شرایط یکسان با هم برابرند. دوما نظریه‌اش را دربارۀ جانشینی در ترکیبات از راه تجربی اثبات کرد و نشان داد که ظاهراً اتم‌هایی با بار الکتریکی مخالف جانشین یکدیگر می‌شوند. این مطلب نظریۀ دوگانگی[۶] پیشنهادی یونس برزلیوس[۷]، شیمی‌دان سوئدی، را رد کرد. با بررسی خون نشان داد که در خونِ جانورانی که کلیۀ آن‌ها را درآورده‌اند، اوره وجود دارد و ثابت کرد یکی از اعمال کلیه، زدودن اوره از خون است و نه تولید آن. دوما در بخش گار[۸] زاده شد و شاگرد داروخانه بود. پس راهی ژنو[۹]، در سوئیس، شد و در آن‌جا تحصیلاتش را ادامه داد. در ۱۸۲۲، به پاریس رفت. در ابتدا در لوکایون (لوکیون)[۱۰] و در ۱۸۳۵، در اِکول پلی‌تکنیک[۱۱] استاد شیمی شد. بعد از خیز‌ش‌های سیاسی ۱۸۴۸، از بخش اعظم کارهای علمی خود دست کشید و به سیاست روی آورد. در حکومت ناپلئون سوم به سِمت وزارت رسید.