مانهایم، کارل (۱۸۹۳ـ۱۹۴۷)
مانْهایْم، کارْل (۱۸۹۳ـ۱۹۴۷)(Mannheim, Karl)
| کارل مانهایم Karl Mannheim | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۹۳م |
| درگذشت | ۱۹۴۷م |
| محل زندگی | آلمان- انگلیس |
| ملیت | مجارستانی |
| شغل و تخصص اصلی | جامعه شناس |
| آثار | ایدیولوژی و اوتوپیا (۱۹۲۹) |
| گروه مقاله | جامعه شناسی |
جامعه‌شناس آلمانی مجارستانی‌تبار و بنیادگذار جامعه‌شناسی شناخت[۱]. در بوداپستِ مجارستان، متولد شد. زندگی علمی او در مقام مدرّس جامعه‌شناسی از ۱۹۲۶ در دانشگاه هایدلبرگ[۲] آلمان آغاز شد و از ۱۹۳۰ در فرانکفورت[۳] به تدریس ادامه داد. پس از آن که حزب نازی در ۱۹۳۳ به قدرت دست یافت، رهسپار بریتانیا شد و تا ۱۹۴۵ در «مدرسۀ اقتصادی لندن» تدریس کرد. از ۱۹۴۵ تا پایان عمر در «مؤسسۀ آموزش و پرورش» لندن استاد فلسفه و جامعه‌شناسی آموزش و پرورش بود. مانهایم در کتاب ایدئولوژی و اوتوپیا[۴] (۱۹۲۹) و نوشته‌های دیگرش به کندوکاو در مسائل مربوط به شناخت و نظم اجتماعی[۵] پرداخت. در آلمان موضعی نسبی‌گرایانه[۶] اتّخاذ کرد و به بیان این نکته پرداخت که «شناخت» نمی‌تواند از قید تعلق به ادراکات ذهنی و معتقدات آزاد باشد و بنابراین، حقیقت بی‌تردید با ارزش‌های مورد اعتقاد و موضعِ اجتماعیِ کسی که آن را بیان می‌کند مرتبط است. مانهایم در بریتانیا توجهش را به چیزی معطوف کرد که آن را «دموکراسی توده‌گرا[۷]» می‌نامید؛ به گفتۀ او، مردم برای آن که نگذارند برنامه‌ریزی اجتماعی و اقتصادی رنگ مستبدانه (همچون نازیسمی که وی از آن گریخته بود) به خود گیرد، باید چگونگی ایجاد وفاق دربارۀ مقاصد و هدف‌های اجتماعی را فراگیرند. نگرش منسجم و استوار مانهایم در این مورد که بذل توجه به مسائل کلیِ شناخت بسیار اهمیت دارد، در میان جامعه‌‌شناسان انگلیسی‌زبان دهۀ ۱۹۴۰ نگرشی کم‌سابقه و نیروبخش بود و برای اقلیتی که از این نظام فکری پیروی می کند، همچنان جاذبۀ خود را حفظ کرده است.