نسبت
نسبت (ratio)
خارج قسمت[۱] دو کمیت[۲] یا اندازه، برحسب واحد مشترک. آن را با نماد : یا به‌صورت کسر متعارفی[۳] نشان می‌دهند. مثلاً، نسبت تعداد روزهای هفته به روزهای سال ۷:۳۶۵ یا ۳۶۵/۷ است. همچنین، نسبت ۵۰۰ متر به ۲ کیلومتر، ۵۰۰:۲۰۰۰، یا به ساده‌ترین صورت و با تقسیم دو طرف بر ۵۰۰، ۴/۱ است. نسبت‌ها را معمولاً با اعداد صحیح[۴] بیان می‌کنند. بنابراین، ۲:۳.۵ را به‌شکل ۴:۷ می‌نویسند (با ضرب‌کردن دو عدد در یک عدد غیرصفر یا تقسیم‌کردن دو عدد بر یک عدد غیرصفر، نسبت آن‌ها تغییر نمی‌کند) مثلاً، برای تهیۀ یک لیتر مادۀ رنگ ارغوانی روشن باید رنگ‌های آبی، قرمز، و سفید را به نسبت ۵:۲:۳ مخلوط کرد. مقدار لازم از هر رنگ چنین به‌دست می‌آید: یک لیتر برابر با ۱۰۰۰ میلی‌لیتر است. نسبت ۵:۲:۳ به این معنی است که باید ۵ قسمت آبی، ۲ قسمت قرمز، و ۳ قسمت سفید را باهم مخلوط کرد که جمعاً ۱۰ قسمت می‌شود. همچنین، ۱۰۰=۱۰÷۱۰۰۰. پس هر قسمت معادل ۱۰۰ میلی‌لیتر است. بنابراین، مقادیر لازم از سه رنگ عبارت است از ml ۵۰۰=۱۰۰×۵ از رنگ آبی، ml ۲۰۰=۱۰۰×۲ از رنگ قرمز، ml ۳۰۰=۱۰۰×۳ از رنگ سفید. راه دیگر این است که نسبت سهم هر رنگ به کل رنگ‌ها را در مقدار کل مفروض، ۱۰۰۰ میلی‌لیتر، ضرب کنیم تا مقدار هر رنگ به‌دست آید. مثلاً، برای رنگ آبی: ۵۰۰=۱۰/۵ × ۱۰۰۰