سنت پل، کلیسای جامع
سنت پُل، کلیسای جامع (St Paul\'s Cathedral)
کلیسای جامع شهر لندن، و بزرگ‌ترین کلیسای پروتستان[۱] در انگلستان، و آرامگاهی ملی که پس از کلیسای وست‌مینستر[۲] بیشترین اهمیت را در این کشور دارد. بنای نورماندیایی[۳] اولیه که جانشین کلیسای اصلی ساکسون شده بود، در آتش‌سوزی بزرگ ۱۶۶۶ سوخت. کلیسای جامع کنونی، که کریستوفر رن[۴] آن را طراحی کرد، در فاصلۀ سال‌های ۱۶۷۵ تا ۱۷۱۱ ساخته شد. نقل است که قبلاً معبد دیانا[۵] در این مکان واقع بوده است، اما تاریخ از وجود کلیسای جامعی در قرن ۷م، حکایت دارد که در ۱۰۸۷ در آتش سوخت. بنای جانشین آن، که ترکیبی از سبک‌های نورماندیایی، انتقالی[۶] و گوتیک انگلیسی آغازین[۷] بود، تا ۱۲۸۷ تکمیل نشد. این کلیسا مرتفع‌ترین منار[۸] را داشته، و احتمالاً بزرگ‌ترین کلیسا در جهان مسیحیت بوده است. در آخرین قرن بقای این کلیسا، اینیگو جونز[۹] به مرمت آن پرداخت و یک رواق ورودی[۱۰] وسیع و جبهۀ غربی جدیدی به آن افزود. بنای کلیسا در ۱۶۷۵ آغاز شد و نقشۀ آن، پیش از تکمیل در ۱۷۱۱، بسیار تغییر کرد. رن در وحدت‌بخشیدن به پلان گوتیک[۱۱] و جزئیات کلاسیک[۱۲]، به موفقیت بزرگی دست یافت؛ چنان‌که فضای داخلی این بنا از تناسب و زیبایی شکوهمندی برخوردار است. گنبد کلیسا به‌گونه‌ای ساخته شده است تا خطوط اصلی آن آرام‌بخش‌تر از گنبد سان پیِترو[۱۳] در رُم جلوه کند. فضای داخلی گنبد با نقاشی‌هایی از جیمز تورنهیل[۱۴] تزیین شده است (۱۷۱۵ـ۱۷۲۰) که صحنه‌هایی از زندگی سنت پل[۱۵] (پولُس رسول) را نشان می‌دهند. در کنج شمال شرقی حیاط کلیسا، صلیب سنت پل[۱۶] واقع شده، که سازه‌ای مدرن، و جانشین صلیب قرون وسطایی آن است که در ۱۶۴۳ به دستور پارلمان تخریب شد.