نمایش مبدأ برای عاشق پاشا، علی (آناتولی ۶۷۰ـ قیرشهر ۷۳۳ق)


عاشق پاشا، علی‌ (آناتولی ۶۷۰ـ قیرشهر ۷۳۳ق)<br>
<p>شاعر و صوفی‌ اهل عثمانی‌. نوۀ شیخ باباالیاس بود که از خراسان به آناتولی کوچید و فرقۀ بابایی را در آن‌جا تأسیس کرد. در جوانی علوم اسلامی، به‌ویژه تصوف، و نیز زبان‌های فارسی و عربی را فراگرفت. عاشق‌ پاشا از شاعران‌ و عارفان‌ دربار عثمان‌ غازی‌، بنیادگذار امپراتوری‌ عثمانی،‌ بود. چندی‌ به‌ مصر رفت‌ و سپس‌ به‌ وزارت‌ امیر تیمورتاش‌ چوپانی‌ منصوب‌ شد. پس‌ از آن‌ به‌ مصر گریخت‌ و در آن‌جا زندانی‌ شد. در ۷۳۲ق از بند رهایی‌ یافت‌ و در بازگشت‌ به‌ آماسیه‌ در قیر‌شهر بیمار شد و درگذشت‌. در بیشتر منابع‌ از ارتباط‌ وی‌ با تیمورتاش،‌ یا قرامانیان‌ و گریختنش‌ به‌ مصر سخنی‌ به‌‌میان‌ نیامده‌ است‌. برخی‌ از محققان‌ نیز به‌ اشتباه‌ و با استناد به‌ گفته‌های‌ تاش‌ کوپری‌زاده‌، وی‌ را ایرانی‌ و گروهی‌ نیز او را همدورۀ‌ حاجی‌ بکتاش‌ ولی‌ دانسته‌اند. عاشق‌ پاشا با تصوف‌ و ادبیات‌ ایران‌، به‌ویژه‌ آثار سنایی‌، عطار، مولوی‌ و سلطان‌ ولد، آشنایی‌ فراوان‌ داشت‌. از پیشگامان ادبیات مکتوب ترکی در آناتولی به‌شمار می‌آید. هم شعر هجایی و هم شعر عروضی گفته است. از آثار اوست‌: ''غریب‌نامه''‌ که‌ منظومه‌ای‌ به‌ ترکی‌ نزدیک‌ به‌ ۱۲هزار بیت‌ در تصوف و اخلاق و به‌ پیروی‌ از ''مثنوی''‌ مولوی‌ است‌ و بر همان‌ وزن‌ در ۷۳۰ق سروده‌ شده‌، اما مقدمۀ‌ آن‌ به‌ فارسی‌ است‌ و به نام‌های‌ ''معارف‌نامه‌'' و ''دیوان‌ عاشق''‌ ''پاشا'' نیز شناخته‌ است‌؛ ''فقرنامه'' (۱۹۵۳)؛ ''وصف‌ حال''‌ (۱۹۵۴)؛ ''حکایت''‌ که‌ مثنوی‌ در ۵۹ بیت‌ است‌ و با اثر دیگرش‌'' رسالۀ‌ کیمیا'' یک‌جا چاپ‌ شده‌ است‌ (۱۹۵۵).</p>
<br><!--31003900-->
[[رده:ادبیات سایر کشورها]]
[[رده:(ادبیات سایر کشورها)سایر کشورها]]
[[رده:عرفان]]
[[رده:اشخاص و فرقه ها]]