نمایش مبدأ برای قطان مروزی، عین الزمان حسن (مرو ۴۶۵ق)


قَطّان مَرْوَزی، عین‌الزمان حسن (مرو ۴۶۵-۵۴۸ق)<br/> ادیب و پزشک ایرانی. ابتدای عمر را در تحصیل فقه و حدیث گذراند لیکن بیشتر توجه او به علوم اوائل بود و از آن میان در طب و هندسه و انواع حکمت تبحّر داشت. در عروض دو شجرۀ اخرب و اخرم را برای استخراج اوزان رباعی ترتیب داد. در مرو دکانی داشت که در آن به طبابت می‌پرداخت، لیکن سوءخلق بر او غلبه داشت و بیمارانی را که در باب مداوا پرسش‌‌هایی می‌کردند به دشنام می‌آزرد. در ۵۳۶ق که کار مملکت سنجر نابسامان شد، اتسز موقع را مغتنم شمرد و بر خراسان تاخت و کتابخانۀ قطان به غارت رفت و او چنین پنداشت که این کار به اشارت رشیدالدین وطواط بوده است. وطواط در باب تبرئۀ خود از این اتهام نامه‌ای به قطان نوشت که عطا ملک جوینی آن را نقل کرده است و در این باب میان دو استاد چند نامه رد و بدل شده است. در حادثۀ غزان (۵۴۸ق) قطان به دست آن‌ها اسیر شد. در زمان اسارت، ترکان غز را به دشنام‌های سخت آزرد و آن‌ها چندان خاک در دهان او ریختند تا بمرد. از آثار او عبارت‌اند از ''عروضی به فارسی''، ''شجر نسب ابی‌طالب''، ''کتاب‌الدوحة'' در انساب و دیگر رسائلی در طب، کتاب ''کیهان‌شناخت'' در علم هیئت به زبان فارسی.<br/> <!--34065700-->

[[Category:اخترشناسی]] [[Category:اخترشناسی قدیم (نجوم)]] [[Category:ادبیات فارسی]] [[Category:ادبیات قدیم – اشخاص]] [[Category:پزشکی]] [[Category:اشخاص و آثار، تاریخ پزشکی]]