نمایش مبدأ برای مصر باستان، هنر


مصر باستان، هنر<br/> [[File:38312900.jpg|thumb|مجسمه ابوالهول و هرم خفرع]]هنر مصر باستان به سه دورۀ اصلی تقسیم می‌شود: پادشاهی‌های قدیم، میانه، و نوین، که از حدود ۳هزار سال پ‌م آغاز شد و ۲هزار سال ادامه یافت. در طول این مدت با وجود برخی تحولات سبْکی، استمرار درخورِ توجهی در هنر این سرزمین حفظ گردید، که بازتابی است از یک جامعۀ عمیقاً دینی و سنتّی. مجسمه‌ها و نقاشی‌ها، کلاً از ضابطه‌های سبْکی، و مقررات سخت و نمادهای دینیِ مبتنی‌بر اعتقاد به زندگی پس از مرگ، صور آرمانی‌ مُردگان و خویشان و خدمتگزاران و متعلقّاتشان، تبعیّت می‌کنند. در دوران افول تدریجی قدرت مصر، شیوۀ هنری آن، محافظه‌کارانه و تابع دین باقی ماند؛ لیکن مهارت‌های فنی و تولیدات فراوان هنری همچنان افزایش یافت. بیشتر مجموعه‌های هنری مصر در موزۀ ملی قاهره<ref>National Museum, Cairo</ref>، و موزۀ بریتانیا<ref>British Museum</ref>، لندن، نگهداری می‌شوند.

'''دورۀ آغازین سلسلۀ پادشاهی'''، و قلمرو باستان<ref>Old Kingdom</ref>&nbsp;(۲۹۲۰ تا ۲۱۳۴پ‌م). هنر این دوره در مجسمۀ یادمانیِ ابوالهول بزرگ<ref>Great Sphinx</ref>&nbsp;در جیزه<ref>El Gîza</ref>&nbsp;(ح ۲۵۳۰پ‌م) متجلّی گردیده است. این مجسمه، پیکر غول‌آسای شیری با سر انسان است که در صخره‌ای سنگی کنده‌کاری شده است؛ طول این مجسمه&nbsp;۵۶.۴ متر، و ارتفاع آن&nbsp;۱۹.۲ متر است، و از معبر هرم خِفرَع<ref>Khafre </ref>&nbsp;نگهبانی می‌کند. مجموعه‌ای غنی از اشیای دفن‌شده در کنار مردگان، از این دوران به‌‌دست آمده است، که جامه، زیورآلات، جواهر، سلاح، و مجسمه‌هایی از سنگ و فلزات قیمتی را دربر‌می‌گیرد. قواعد سبْکیِ خاصّی بر نقاشی مصر حاکم بوده است، همچون بازنمایی سر و ران‌ها و پاهای انسان از نیم‌رخ، و شانه‌ها و چشمان درشت‌شده از روبه‌رو. دیوارنگاره‌های ''غازهای مدوم<ref>''Geese of Medum''</ref>''&nbsp;(موزۀ ملی، قاهره) متعلق به حدود ۲۵۳۰پ‌م، صحنه‌های پرنشاط متنوعی از زندگی آن عصرند.&nbsp;

'''سلطنت ميانه''' (سلطنت ميانه<ref>Middle Kingdom</ref>) (۲۰۴۰ـ۱۶۴۰پ‌م). در این دوره مصر علیا و سفلی، تحت سلطۀ یک فرمانروا اتحاد یافت. مقبره‌های تراشیده‌شده از سنگ، تلاش در دست‌یابی به واقع‌گرایی<ref>realism </ref>&nbsp;در دیوارنگاره‌ها، و درکی عمیق‌تر در مجسمه‌سازی از تک‌چهره، همچون سردیس سِسوستریس سوم<ref>Sesostris III</ref>&nbsp;(موزۀ ملی، قاهره)، از دستاوردهای این دوره است. پیکره‌هایی که در ردایی پیچیده شده‌اند و فقط سر، دو دست، و دو پای آن‌ها از پوشش بیرون مانده، از دیگر نمونه‌های این دوره‌اند.

'''سلطنت نوين''' (سلطنت نوين<ref>New Kingdom </ref>) (۱۵۵۰ـ۱۰۷۰پ‌م). این دوره بازنمودی است از شیوه‌ای مهذّب‌تر در نقاشی، و ظرافت در جواهرسازی و اثاث خانه. در دورۀ طلایی سلسله پادشاهی هجدهم (۱۵۵۰ـ۱۰۷۰پ‌م) معابد کارنک<ref>Karnak </ref>&nbsp;و لوکسور<ref>Luxor</ref>، و هزارخَم مقابر در درّۀ شاهان<ref>Valley of the Kings</ref>&nbsp;بنا گردید. فرعون‌های آن دوران آخِناتون<ref>Akhenaton</ref>&nbsp;و تحوت‌عَنخ‌آمون<ref>Tutankhamen</ref>&nbsp;شیوه‌ای افراطی را بنا نهادند؛ از آثار این دوره‌اند: کنده‌کاری‌های مخلوقات خداگونه؛ مجسمۀ آخِناتون؛ تابوتی از طلا برای جسد مومیایی‌شدۀ تحوت‌عَنخ‌آمون (ح ۱۳۵۲ـ۱۳۶۱پ‌م؛ موزۀ ملی، قاهره)؛ و سردیس ملکه نِفِرتیتی<ref>Nefertiti</ref>، همسر اخناتون (ح ۱۳۶۰پ‌م؛ موزۀ باستان‌شناسی فلورانس<ref>Museo Archaeologico, Florence</ref>). مجسمه‌های یادمانی رامسس دوم<ref>Ramses II</ref>&nbsp;از آثار قرن ۱۳پ‌م تاریخ‌گذاری، و در ابوسیمبل یافت شده‌اند.

&nbsp;

----

[[Category:هنر]] [[Category:اصطلاحات، تاریخ عمومی و اشخاص]]