نمایش مبدأ برای وایتهد، آلفرد نورت (۱۸۶۱ـ۱۹۴۷)


وایْتْهِد، آلْفِرِد نورْت (۱۸۶۱ـ۱۹۴۷)(Whitehead, Alfred North)<br/> [[File:40050300.jpg|thumb|وايْتْهِد، آلْفِرِد نورْت]]

{{جعبه زندگینامه
|عنوان =آلفرد نورت وایتهد
|نام =Alfred North Whitehead
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=رمزگیت، واقع در کنت ۱۸۶۱م
|تاریخ مرگ=۱۹۴۷م
|دوره زندگی=
|ملیت=بریتانیایی
|محل زندگی=
|تحصیلات و محل تحصیل= ترینیتی کالج کیمبریج 
| شغل و تخصص اصلی =ریاضی دان 
|شغل و تخصص های دیگر=متافیزیک دان
|سبک =
|مکتب =
|سمت =مدرس ریاضیات در ترینیتی کالج کیمبریج از ۱۸۸۵ تا ۱۹۱۱، مدرس در رشته های ریاضیات کاربردی و مکانیک در دانشگاه لندن از ۱۹۱۱ تا ۱۹۲۴، استاد ممتاز دانشگاه هاروارد و نیز عضو «انجمن سلطنتی» و عضو فرهنگستان بریتانیا
|جوایز و افتخارات =
|آثار =جستاری در باب اصول شناخت طبیعی (۱۹۱۹) و مفهوم طبیعت (۱۹۲۰)؛ علم و دنیای جدید (۱۹۲۵)؛ دین در حال تکوین (۱۹۲۶)؛ نمادگرایی: معنی و تاثیر آن (۱۹۲۷)
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =ریاضیات
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}ریاضی‌دان و متافیزیک‌دان بریتانیایی، که عموماً یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان قرن ۲۰ شمرده شده است. در ۱۵ فوریۀ ۱۸۶۱ در رَمزگیت<ref>Ramsgate</ref>، واقع در کِنت<ref>Kent

</ref>، به‌دنیا آمد، در ترینیتی کالج<ref> Trinity College </ref> کیمبریج درس خواند و از ۱۸۸۵ تا ۱۹۱۱ در آن‌جا به تدریس ریاضیات پرداخت. از ۱۹۱۱ تا ۱۹۲۴ در رشته‌های ریاضیاتِ کاربردی و مکانیک در دانشگاه لندن تدریس کرد و از ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۶ استاد دانشگاه هاروارد بود. تا ۳۰ دسامبر ۱۹۴۷ که مرگش فرا رسید، استاد ممتاز دانشگاه هاروارد و نیز عضو «انجمن سلطنتی» و عضو فرهنگستان بریتانیا بود. وایتهد، در مقام ریاضی‌دانِ درخشانی که خدمات ماندگاری به ریاضیات نظری کرد، دانش عمیقی در فلسفه و ادبیات نیز داشت و همین زمینه او را به پژوهش دربارۀ مبانی ریاضیات و فلسفۀ علم در جهت پدیدآوردن منطق نمادین<ref>symbolic logic </ref> هدایت کرد. وی با همکاری برتراند راسل، ریاضی‌دان و فیلسوف بریتانیایی که هم‌کلاسِ سابق او در کیمبریج بود، کتابی نوشت در ۳ جلد با عنوان ''اصول ریاضیات''<ref>''Principia Mathematica'' </ref> (۱۹۱۰ـ۱۹۱۳) که یکی از بزرگ‌ترین آثار جهان در زمینۀ منطق و ریاضیات است. وایتهد، در مخالفت با مفهوم‌های مادّه‌گراییِ علمی<ref>scientific materialism </ref>، «روش انتزاع‌ گسترده<ref>method of extensive abstraction </ref>»اش را در اوایل قرن بیستم ابداع کرد و به کمک آن‌ کوشید در مفاهیم طبیعیِ بنیادین از دیدگاه علمی به کندوکاو پردازد و به این ترتیب فلسفه‌ای در مورد علوم طبیعی تدوین و تنظیم کند. وایتهد، برای به انجام رساندن این کار، به بررسی مفاهیمی پرداخت که، اگرچه در نظر متخصصان علم محض (یا نظری) به‌منزلۀ فرضیه‌هایی تبیین‌‌ناشده پذیرفتنی می‌نمودند، می‌بایست برحسب روش تحلیل فلسفی او تبیین می‌شدند. این روش مبتنی بود بر واقعیتِ ادراکِ موضوعات<ref>perception of objects </ref> و روابط میان موضوعات. او در زمینۀ علوم طبیعی دو کتاب نوشت: ''جستاری در باب اصول شناخت طبیعی''<ref>''An Enquiry Concerning the Principles of Natural Knowledge''</ref> (۱۹۱۹) و ''مفهوم طبیعت''<ref>''The Concept of Nature'' </ref> (۱۹۲۰). وایتهد در آثار بعدی خود به فلسفۀ نامتجانس و مشخص‌تر ـ ازجمله مابعدالطبیعه (متافیزیک)، دین و اصول شناسایی ـ روی آورد. مفاهیم او دربارۀ شناخت، در عرصۀ شناخت‌‌شناسی<ref>epistemology</ref> انقلابی پدید آورد. در این دوره این کتاب‌ها را نوشت: ''علم و دنیای جدید''<ref>''Science and the Modern World'' </ref> (۱۹۲۵)، ''دینِ در حال تکوین''<ref>''Religion in the Making'' </ref> (۱۹۲۶)، ''نمادگرایی: معنی و تأثیر آن''<ref>''Symbolism: Its Meaning and Effect'' </ref> (۱۹۲۷)، ''پویش و واقعیت: مقاله‌ای در کیهان‌شناسی''<ref>''Process and Reality: An Essay in Cosmology'' </ref> (۱۹۲۹)، ''کار خرد''<ref>''The Function of Reason''</ref> (۱۹۲۹)، ''سرگذشت اندیشه‌ها''<ref>''Adventures of Ideas''</ref> (۱۹۳۳)، ''وجوه اندیشه''<ref>''Modes of Thought'' </ref> (۱۹۳۸). برای خوانندگان غیرمتخصص نیز این کتاب‌ها را نوشت: ''رساله‌ای در جبر عمومی''<ref>''A Treatise on Universal Algebra'' </ref> (۱۸۹۸)، ''اصل نسبیّت''<ref>''The Principle of Relativity'' </ref> (۱۹۲۲)، ''مقدمه‌ای بر ریاضیات''<ref>''An Introduction to Mathematics''</ref> (۱۹۱۱).

&nbsp;

----

[[Category:ریاضیات]] [[Category:(ریاضیات)اشخاص و آثار]] [[Category:فلسفه ، منطق و کلام]] [[Category:فلسفه غرب – اشخاص، آثار و مکاتب]]