نمایش مبدأ برای گیلانی، خان احمدخان (۹۴۲ـ۱۰۵۵ق)


گیلانی، خان احمدخان (۹۴۲ـ۱۰۵۵ق)<br>
آخرین فرمانروای گیلان از دودمان کیاییان. فرزند کارکیاحسن بود و پس از درگذشت پدرش، امیرعباس سپهسالار کارکیاحسن، او را که کودکی یک ساله بود بر تخت نشاند و طهماسب اول صفوی نیز حق موروثی او را بر بیه‌پیش لاهیجان پذیرفت. پس از چندی خان‌ احمد خان قدرت خود را در سراسر بیه‌پس (بخش غربی سپیدرود) نیز گسترش داد و دیری نگذشت که کوچصفهان را ضمیمۀ قلمرو بیه‌پیش کرد. در ۹۷۴ق از فرمان شاه‌ طهماسب سرپیچید و به فرمان شاه صفوی دستگیر شد و در دژ قهقهه در نزدیکی اردبیل و سپس در دژ استخر فارس زندانی گردید. در ۹۸۵ق سلطان محمد خدابنده به پادشاهی رسید و خان احمدخان را از زندان بیرون آورد و خواهرش مریم‌بیگ را به عقد او درآورد. در نخستین سال‌های سلطنت شاه عباس اول خان احمدخان به عثمانی‌ها پیشنهاد کرد تا نیروهایی به لاهیجان بفرستند و از آن‌جا قزوین را که پایتخت صفویان بود تهدید کنند. از این‌روی، شاه عباس بر آن شد تا حکومت خان احمدخان را براندازد و گیلان را زیر نظر مستقیم دولت مرکزی درآورد. شاه عباس با سپاهی انبوه رهسپار گیلان شد و خان احمدخان که تاب ایستادن در برابر نیروهای قزلباش را نداشت از راه دریا به شروان و از آن‌جا به استانبول گریخت و تا هنگامی که درگذشت در آن‌جا ماند. خان احمدخان ادیب و ادب‌دوست بود و با موسیقی و نجوم آشنایی داشت.
<br><!--36200600-->
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:ایران از حکومت صفویه تا قاجار]]