خط قرمز (فیلم ۱۳۶۰ش)

کیمیایی و فریماه فرجامی در پشت صحنۀ فیلم

خط قرمز (فیلم 1360) The Red Line (movie)

فیلم بلند سینمایی به نویسندگی و کارگردانی مسعود کیمیایی، تولید سال 1360ش. خط قرمز دهمین فیلم بلند کیمیایی و اولین اثر سینمایی او در بعد از انقلاب اسلامی است. کیمیایی فیلمنامۀ این اثر را با اقتباس از فیلمنامۀ شب سمور (نوشتۀ بهرام بیضایی) نوشته است. خط قرمز در اولین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، اما به دلیل تصویب قانون حجاب در ایران، به همراه حاجی واشنگتنِ حاتمی و مرگ یزدگرد بیضایی، برای همیشه توقیف شدند. خط قرمز با وجود این که از زمینه‌هایی نظیر واقع‌نماییِ جغرافیایی و سیاسی برخوردار است اصرار ندارد واقع‌گرا باشد. در حقیقت می‌توان گفت نگاه بهرام بیضایی به مقولۀ تاریخ معاصر، زمینۀ ریشه‌یابی او برای اشاره به تاریخ شکل‌گیری و فعالیت سازمان ساواک نبوده؛ در حالی که نگاه مسعود کیمیایی در فیلم، مبتنی بر چنین تحلیلی است و می‌کوشد به نحوۀ به انحراف رفتن این سازمان تاکید داشته باشد. کیمیایی در بحبوحۀ انقلاب حدود 30 دقیقه از تظاهرات مردم را با همراهی باربد طاهری (کارگردان و تهیه‌کنندۀ تلویزیون) ضبط کرده که 5 دقیقه از آن در خط قرمز استفاده شده است. خط قرمز در سال 1397ش برای اهالی رسانه و به صورت محدود اکران شد.

زمان فیلم: 112 دقیقه

خلاصۀ داستان

در کوران انقلاب یکی از مأموران عالی‌رتبۀ ساواک به نام امانی با زنی به اسم لاله ازدواج می‌کند. لاله، که فارغ‌التحصیل رشتۀ پزشکی است، در طول روز به مداوای مجروحان تظاهرات خیابانی مشغول است. امانی در شب عروسی به سازمان امنیت احضار می‌شود تا نظر خود را دربارۀ آزادی و مرگ گروهی از زندانیان سیاسی، که زیر اسمشان خط قرمز کشیده شده و محکوم به اعدام هستند، اعلام کند. او وقتی در بررسی اسامی متوجه می‌شود که برادر لاله جزو زندانیان است، رأی بر اعدام برادر همسرش می‌دهد. لاله از تلفن‌های مکرر به خانه و غیبت او مشکوک می‌شود و از جمال، دوست برادرش که عضو یک گروه مسلح است می‌خواهد که به تعقیب امانی بپردازد. لاله با یافتن دفترچه و اسلحۀ امانی، نشانه‌هایی از ساواکی بودن همسرش به دست می‌آورد. مدارکی نیز که جمال در اختیار او می‌گذارد برایش شکی باقی نمی‌گذارد. با بازگشت امانی به خانه لاله او را بازخواست می‌کند. امانی همسرش را به باد کتک می‌گیرد. لاله و بعد جمال، که برای کمک آمده است، امانی را هدف گلوله قرار می‌دهند و از پا درمی‌آورند.

برخی از بازیگران و عوامل تولید

نویسنده: مسعود کیمیایی

تهیه­‌کنندگان: مسعود کیمیایی و علی هومانی

مدیر فیلم­برداری: علیرضا زرین‌دست

تدوینگر: عباس گنجوی

طراح چهره‌پردازی: فرهنگ معیری

آهنگساز: مجید انتظامی

طراح صحنه: تهمینه میلانی

جلوه‌های ویژه: علیرضا قومی و غلامرضا قومی

تیتراژ: آیدین آغداشلو

بازیگران: سعید راد؛ فریماه فرجامی؛ ایرن؛ خسرو شکیبایی؛ کوروش افشارپناه؛ علی محزون؛ احمد قدکچیان؛ توران مهرزاد؛ سعید پیردوست؛ گیسو خردمند؛ جمشید هاشم‌پور؛ سعید امیرسلیمانی؛ جلال پیشواییان؛ اکبر معززی

---