شاهنامه و ادبیات نمایشی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi3 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
شاهنامه و ادبیات نمایشی | |||
اقتباس از شاهنامه در تئاتر. تاکنون بیش از صد نمایشنامه با بهرهبرداری و اقتباس از شاهنامه به رشتۀ تحریر درآمده است. از آنجا که در این مقال جای ذکر نام تمامی آنها نیست، لاجرم برای نمونه به چندین اثر از آغاز تا به امروز اشاره میشود: | اقتباس از شاهنامه در تئاتر. تاکنون بیش از صد نمایشنامه با بهرهبرداری و اقتباس از شاهنامه به رشتۀ تحریر درآمده است. از آنجا که در این مقال جای ذکر نام تمامی آنها نیست، لاجرم برای نمونه به چندین اثر از آغاز تا به امروز اشاره میشود: | ||
*نخستین نمایشنوشتهای که «تئاتر ضحاک» نام داشت و نویسندۀ آن ترکی از عثمانی به نام «شمسالدین سامی» بود و آن را «ابراهیم (امیرتومان)» پسر میرزا علیاکبرخان آجودانباشی، به توصیۀ «ندیمالسلطان» وزیر انطباعات و دارالترجمه خاصه، در سال 1284ش به فارسی برگرداند. | *نخستین نمایشنوشتهای که «تئاتر ضحاک» نام داشت و نویسندۀ آن ترکی از عثمانی به نام «شمسالدین سامی» بود و آن را «ابراهیم (امیرتومان)» پسر میرزا علیاکبرخان آجودانباشی، به توصیۀ «ندیمالسلطان» وزیر انطباعات و دارالترجمه خاصه، در سال 1284ش به فارسی برگرداند. | ||
*رستم و سهراب/ نمایشنامهای در پنج پرده به قلم «[[ | *رستم و سهراب/ نمایشنامهای در پنج پرده به قلم «[[کاظم زاده ایرانشهر، حسین|حسین کاظمزاده]]» معروف به «ایرانشهر» (1301ش) | ||
*رستم و سهراب/ به قلم «غلامعلی فکری» و به یاری [[پری آقابابوف|پری آقابابایوف]] (1313ش) | *رستم و سهراب/ به قلم «غلامعلی فکری» و به یاری [[پری آقابابوف|پری آقابابایوف]] (1313ش) | ||
*الهۀ مصر/ به قلم [[علی اصغر | *الهۀ مصر/ به قلم [[گرمسیری، علی اصغر (۱۲۹۰ـ۱۳۷۹ش)|علیاصغر گرمسیری]]/ به نظم و در سه پرده (1314ش) | ||
*رستم و سهراب/ منظوم و در سه پرده از مهدی فروغی (1316) | *رستم و سهراب/ منظوم و در سه پرده از مهدی فروغی (1316) | ||
*لمبک آبفروش/ [[رفیع حالتی]] (1319ش) | *لمبک آبفروش/ [[حالتی، رفیع (تهران ۱۲۷۸ـ۱۳۶۰ش)|رفیع حالتی]] (1319ش) | ||
*تیسفون/ نمایش در 6 پرده از [[تندر کیا]] (1310ش) | *تیسفون/ نمایش در 6 پرده از [[تندر کیا]] (1310ش) | ||
*شیدوش و ناهید/ [[ابوالحسن فروغی]] (1294ش) | *شیدوش و ناهید/ [[فروغی، ابوالحسن (تهران ۱۲۶۳ ـ ۱۳۳۸ش)|ابوالحسن فروغی]] (1294ش) | ||
*شب فردوسی/ [[ذبیح | *شب فردوسی/ [[بهروز، ذبیح (تهران ۱۲۶۹ـ ۱۳۵۰ش)|ذبیح بهروز]] (1313ش) | ||
*اپرت رستم و سهراب/ [[مشیر همایون | *اپرت رستم و سهراب/ [[شهردار، مشیر همایون (۱۲۶۱ـ۱۳۴۸ش)|حبیبالله شهردار مشیر همایون]] (1313ش) | ||
*سه تابلو (زال و رودابه/ رستم و قباد/ رستم و تهمینه) نوشتۀ [[عبدالحسین نوشین]]، به یاری [[مجتبی مینوی]] (1313ش) | *سه تابلو (زال و رودابه/ رستم و قباد/ رستم و تهمینه) نوشتۀ [[نوشین، عبدالحسین (۱۲۸۴ـ۱۳۵۰ش)|عبدالحسین نوشین]]، به یاری [[مینوی، مجتبی (تهران ۱۲۸۲ـ همان جا ۱۳۵۵ش)|مجتبی مینوی]] (1313ش) | ||
*بیژن و منیژه/ [[زیرک زاده، غلامحسین (۱۲۸۶ـ۱۳۳۲ش)|غلامحسین زیرکزاده]] (1313ش) | *بیژن و منیژه/ [[زیرک زاده، غلامحسین (۱۲۸۶ـ۱۳۳۲ش)|غلامحسین زیرکزاده]] (1313ش) | ||
*رستم و سهراب/ علی جلالی (1320ش) | *رستم و سهراب/ علی جلالی (1320ش) | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۰: | ||
*بیژن و منیژه/ احمد بهارمست (1326ش) | *بیژن و منیژه/ احمد بهارمست (1326ش) | ||
*جنگ یازده رخ/ علی جلالی (1323ش) | *جنگ یازده رخ/ علی جلالی (1323ش) | ||
*کاوه آهنگر/ [[ابوالقاسم لاهوتی]] (1325ش) | *کاوه آهنگر/ [[لاهوتی، ابوالقاسم (کرمانشاه ۱۲۶۶ـ مسکو ۱۳۳۵ش)|ابوالقاسم لاهوتی]] (1325ش) | ||
*زندگی فردوسی/ میرسید علیخان آذری (1326ش) | *زندگی فردوسی/ میرسید علیخان آذری (1326ش) | ||
*عروس تهران/ [[ابوالقاسم جنتی عطایی]] (1326ش) | *عروس تهران/ [[جنتی عطایی، ابوالقاسم (۱۲۹۶ـ۱۳۷۲ش)|ابوالقاسم جنتی عطایی]] (1326ش) | ||
*رستم و سهراب/ فرهنگ ارجمند (1326ش) | *رستم و سهراب/ فرهنگ ارجمند (1326ش) | ||
*رستم و سهراب/ محمدقلی مقدس (1326ش) | *رستم و سهراب/ محمدقلی مقدس (1326ش) | ||
*رستم و اسفندیار/ [[محسن صبا]] (1335ش) | *رستم و اسفندیار/ [[صبا، محسن (تهران ۱۲۸۵ـ امریکا ۱۳۷۱ش)|محسن صبا]] (1335ش) | ||
*رستم و سهراب/ ابوالقاسم جنتی عطایی (1343ش) | *رستم و سهراب/ ابوالقاسم جنتی عطایی (1343ش) | ||
*رستم و سهراب/ [[ارسلان | *رستم و سهراب/ [[پوریا، ارسلان (۱۳۰۹ـ۱۳۷۳ش)|ارسلان پوریا]] (1346ش) | ||
*تراژدی سهراب/ [[منوچهر شیبانی]] (1347ش) | *تراژدی سهراب/ [[شیبانی، منوچهر (کاشان ۱۳۰۲ـ تهران ۱۳۷۰ش)|منوچهر شیبانی]] (1347ش) | ||
*تازیانۀ بهرام/ ارسلان پوریا (1347ش) | *تازیانۀ بهرام/ ارسلان پوریا (1347ش) | ||
*درفش کاویانی/ کورس سلحشور (1347ش) | *درفش کاویانی/ کورس سلحشور (1347ش) | ||
*کاوه/ [[به آذین، م. ا | *کاوه/ [[به آذین، م. ا|م. بهآذین]] (1355ش) | ||
*تیاله/ [[مصطفی رحیمی]] (1354ش) | *تیاله/ [[مصطفی رحیمی]] (1354ش) | ||
*رستم و سهراب/ مجید فلاحزاده (1358ش) | *رستم و سهراب/ مجید فلاحزاده (1358ش) | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۸: | ||
*مهر در حضور شیشه/ عباس شادروان (1380ش). | *مهر در حضور شیشه/ عباس شادروان (1380ش). | ||
همچنین در انتها اشاره میکنیم که علاوه بر [[بهرام | همچنین در انتها اشاره میکنیم که علاوه بر [[بیضایی، بهرام|بهرام بیضایی]] که به صورت غیرمستقیم یا مستقیم تعدادی از آثارش را براساس قصههای شاهنامه نوشته و اجرا کرده است، طی سالهای پس از انقلاب اسلامی افرادی چون محمد چرمشیر، [[امجد، حمید|حمید امجد]]، [[صابری، پری|پری صابری]]، [[صادقی، قطب الدین|قطبالدین صادقی]]، [[رسول نجفیان]]، [[عزیزی، محمود|محمود عزیزی]]، مسعود دلخواه، سیروس همتی، شکرخدا گودرزی و [[غریب پور، بهروز|بهروز غریبپور]] نمایشهایی را با نمایشنامههای خود یا دیگران که از شاهنامه اقتباس شدهاند بر روی صحنه بردهاند. | ||
---- | |||
<br /> | |||
---- | |||
[[رده:تئاتر]] | [[رده:تئاتر]] | ||
[[رده:ایران – آثار، رویدادها، اماکن]] | [[رده:ایران – آثار، رویدادها، اماکن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۲۳
شاهنامه و ادبیات نمایشی
اقتباس از شاهنامه در تئاتر. تاکنون بیش از صد نمایشنامه با بهرهبرداری و اقتباس از شاهنامه به رشتۀ تحریر درآمده است. از آنجا که در این مقال جای ذکر نام تمامی آنها نیست، لاجرم برای نمونه به چندین اثر از آغاز تا به امروز اشاره میشود:
- نخستین نمایشنوشتهای که «تئاتر ضحاک» نام داشت و نویسندۀ آن ترکی از عثمانی به نام «شمسالدین سامی» بود و آن را «ابراهیم (امیرتومان)» پسر میرزا علیاکبرخان آجودانباشی، به توصیۀ «ندیمالسلطان» وزیر انطباعات و دارالترجمه خاصه، در سال 1284ش به فارسی برگرداند.
- رستم و سهراب/ نمایشنامهای در پنج پرده به قلم «حسین کاظمزاده» معروف به «ایرانشهر» (1301ش)
- رستم و سهراب/ به قلم «غلامعلی فکری» و به یاری پری آقابابایوف (1313ش)
- الهۀ مصر/ به قلم علیاصغر گرمسیری/ به نظم و در سه پرده (1314ش)
- رستم و سهراب/ منظوم و در سه پرده از مهدی فروغی (1316)
- لمبک آبفروش/ رفیع حالتی (1319ش)
- تیسفون/ نمایش در 6 پرده از تندر کیا (1310ش)
- شیدوش و ناهید/ ابوالحسن فروغی (1294ش)
- شب فردوسی/ ذبیح بهروز (1313ش)
- اپرت رستم و سهراب/ حبیبالله شهردار مشیر همایون (1313ش)
- سه تابلو (زال و رودابه/ رستم و قباد/ رستم و تهمینه) نوشتۀ عبدالحسین نوشین، به یاری مجتبی مینوی (1313ش)
- بیژن و منیژه/ غلامحسین زیرکزاده (1313ش)
- رستم و سهراب/ علی جلالی (1320ش)
- رزم بیژن و هومان/ احمد بهارمست (1321ش)
- بزم بهرام گور/ احمد بهارمست (23ـ1321ش)
- بیژن و منیژه/ احمد بهارمست (1326ش)
- جنگ یازده رخ/ علی جلالی (1323ش)
- کاوه آهنگر/ ابوالقاسم لاهوتی (1325ش)
- زندگی فردوسی/ میرسید علیخان آذری (1326ش)
- عروس تهران/ ابوالقاسم جنتی عطایی (1326ش)
- رستم و سهراب/ فرهنگ ارجمند (1326ش)
- رستم و سهراب/ محمدقلی مقدس (1326ش)
- رستم و اسفندیار/ محسن صبا (1335ش)
- رستم و سهراب/ ابوالقاسم جنتی عطایی (1343ش)
- رستم و سهراب/ ارسلان پوریا (1346ش)
- تراژدی سهراب/ منوچهر شیبانی (1347ش)
- تازیانۀ بهرام/ ارسلان پوریا (1347ش)
- درفش کاویانی/ کورس سلحشور (1347ش)
- کاوه/ م. بهآذین (1355ش)
- تیاله/ مصطفی رحیمی (1354ش)
- رستم و سهراب/ مجید فلاحزاده (1358ش)
- کبودان و اسفندیار/ امید آرمان (1369ش)
- روایتی دیگر/ اسماعیل همتی (1369ش)
- مهر در حضور شیشه/ عباس شادروان (1380ش).
همچنین در انتها اشاره میکنیم که علاوه بر بهرام بیضایی که به صورت غیرمستقیم یا مستقیم تعدادی از آثارش را براساس قصههای شاهنامه نوشته و اجرا کرده است، طی سالهای پس از انقلاب اسلامی افرادی چون محمد چرمشیر، حمید امجد، پری صابری، قطبالدین صادقی، رسول نجفیان، محمود عزیزی، مسعود دلخواه، سیروس همتی، شکرخدا گودرزی و بهروز غریبپور نمایشهایی را با نمایشنامههای خود یا دیگران که از شاهنامه اقتباس شدهاند بر روی صحنه بردهاند.