کروتزن، پاول

کِروتْزِن، پاول

کِروتْزِن، پاول (۱۹۳۳-۲۰۲۱م)(Crutzen, Paul)

هواشناس هلندی و در ۱۹۹۵م با ماریو مولینا، شیمی‌دان مکزیکی، و اف شِروود رولَند شیمی‌دان امریکایی، به پاس تحقیق در زمینۀ شیمی جَوی، به‌ویژه بررسی تشکیل و تجزیۀ ازون، جایزۀ نوبل شیمی گرفت. این دانشمندان واکنش‌‌های شیمیایی تخریب‌کنندۀ لایۀ ازون را شرح دادند. در ۱۹۷۰م، کروتزن حین کار در دانشگاه استکهلم کشف کرد که اکسیدهای نیتروژن NO و NO_۲، سبب تسریع تجزیۀ ازون جَو و تبدیل آن به اکسیژن مولکولی می‌کند. این گازها از اکسید نیترو N_۲O حاصل می‌شوند که میکروارگانیسم‌های خاک آزاد می‌کند. کروتزن نشان داد که این فرآیند، روش طبیعی و اصلی تجزیۀ ازون است. همچنین کشف کرد که واکنش‌های شیمیایی تهی‌کنندۀ لایۀ ازون، در سطح ذرات ابر استراتوسفر روی می‌دهند.

 

کروتزن، ۲۸ ژانویه ۲۰۲۱م (۹ بهمن ۱۳۹۹ش) در سن ۸۷ سالگی به دلیل کهولت سن در شهر ماینز آلمان درگذشت.

---