قایم مقام، میرزا ابوالقاسم (اراک ۱۱۹۳ـ تهران ۱۲۵۱ق): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|پست تخصصی = | |پست تخصصی = | ||
|باشگاه = | |باشگاه = | ||
}}از ادیبان و سیاستمداران اوایل دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجاریه]] و صدراعظم [[محمدشاه قاجار (تبریز ۱۲۲۲ـ تهران ۱۲۶۴ق)|محمدشاه قاجار]]. پسر [[قایم مقام، میرزا عیسی ( ـ۱۲۳۷ق)|میرزا عیسی، قائم‌مقام]] (اَول) بود و مقارن مرگ پدر، در ۱۲۳۶ق عهده‌دار وزارت عباس میرزا (نایب‌السلطنه) شد و در ۱۲۳۸ق لقب «قائم‌مقام» گرفت. بعد از مدتی، از تبریز به تهران سفر کرد، اما [[فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵ـ اصفهان ۱۲۵۰ق)|فتحعلی‌شاه]] وی را به پیشکاری یکی از فرزندانش در همدان منصوب کرد. سفر قائم‌مقام، مقارن با شروع دورۀ دوم جنگ‌های ایران و روس و اعلام جهاد سیدمحمد مجاهد علیه روس‌ها بود. از این‌رو مخالفانش، او را به خاطر مخالفت با شروع جنگ، به دوستی با روسیه متهم کردند و به مشهد تبعید و اموالش غارت شد. اما با وخامت اوضاع تبریز، او را به آذربایجان برگرداندند. قائم‌مقام در ۱۲۴۶ق، شورش یزد را سرکوب کرد و به انتظام امور خراسان پرداخت و در جنگ هرات با عباس میرزا و محمد میرزا شرکت داشت. عباس میرزا هنگام مرگ فرزندش، محمد میرزا، را به قائم‌مقام سپرد. پس از مرگ فتحعلی‌شاه، [[محمدشاه قاجار (تبریز ۱۲۲۲ـ تهران ۱۲۶۴ق)|محمدشاه]] قائم‌مقام را به صدارت برگزید. او در ۱۲۵۰ق با محمدشاه از تبریز عازم تهران شد و به سامان‌دهی اوضاع کشور پرداخت. قائم‌مقام با وجود ضعف قوای نظامی، کمبود بودجه خزانه دولتی، بی‌ثباتی و مداخلۀ روس و انگلیس در ایران، توانست شورش‌ها را سرکوب و عده‌ای از مدعیان سلطنت شاه را مجازات کند. اما سرانجام محمدشاه براثر بدگویی و کارشکنی مخالفان قائم‌مقام، او را عزل کرد و سپس به قتل رساند. پیکر او را در حرم حضرت عبدالعظیم در کنار مزار [[رازی، ابوالفتوح|شیخ ابوالفتوح رازی]] به خاک سپردند. وی نثری زیبا و دلنشین داشت. آثار نوشتاری او به نام ''[[منشآت قایم مقام فراهانی|منشآت قائم‌مقام]]'' که به پیروی از [[سعدی، مصلح الدین (شیراز ح ۶۰۶ـ ح ۶۹۱ق)|سعدی]] نوشته شده، به چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۷ش). | }}از ادیبان و سیاستمداران اوایل دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجاریه]] و صدراعظم [[محمدشاه قاجار (تبریز ۱۲۲۲ـ تهران ۱۲۶۴ق)|محمدشاه قاجار]]. پسر [[قایم مقام، میرزا عیسی ( ـ۱۲۳۷ق)|میرزا عیسی، قائم‌مقام]] (اَول) بود و مقارن مرگ پدر، در ۱۲۳۶ق عهده‌دار وزارت [[عباس میرزا قاجار|عباس میرزا]] (نایب‌السلطنه) شد و در ۱۲۳۸ق لقب «قائم‌مقام» گرفت. بعد از مدتی، از تبریز به تهران سفر کرد، اما [[فتحعلی شاه قاجار (۱۱۸۵ـ اصفهان ۱۲۵۰ق)|فتحعلی‌شاه]] وی را به پیشکاری یکی از فرزندانش در همدان منصوب کرد. سفر قائم‌مقام، مقارن با شروع دورۀ دوم جنگ‌های ایران و روس و اعلام جهاد سیدمحمد مجاهد علیه روس‌ها بود. از این‌رو مخالفانش، او را به خاطر مخالفت با شروع جنگ، به دوستی با روسیه متهم کردند و به مشهد تبعید و اموالش غارت شد. اما با وخامت اوضاع تبریز، او را به آذربایجان برگرداندند. قائم‌مقام در ۱۲۴۶ق، شورش یزد را سرکوب کرد و به انتظام امور خراسان پرداخت و در جنگ هرات با عباس میرزا و محمد میرزا شرکت داشت. عباس میرزا هنگام مرگ فرزندش، محمد میرزا، را به قائم‌مقام سپرد. پس از مرگ فتحعلی‌شاه، [[محمدشاه قاجار (تبریز ۱۲۲۲ـ تهران ۱۲۶۴ق)|محمدشاه]] قائم‌مقام را به صدارت برگزید. او در ۱۲۵۰ق با محمدشاه از تبریز عازم تهران شد و به سامان‌دهی اوضاع کشور پرداخت. قائم‌مقام با وجود ضعف قوای نظامی، کمبود بودجه خزانه دولتی، بی‌ثباتی و مداخلۀ روس و انگلیس در ایران، توانست شورش‌ها را سرکوب و عده‌ای از مدعیان سلطنت شاه را مجازات کند. اما سرانجام محمدشاه براثر بدگویی و کارشکنی مخالفان قائم‌مقام، او را عزل کرد و سپس به قتل رساند. پیکر او را در حرم حضرت عبدالعظیم در کنار مزار [[رازی، ابوالفتوح|شیخ ابوالفتوح رازی]] به خاک سپردند. وی نثری زیبا و دلنشین داشت. آثار نوشتاری او به نام ''[[منشآت قایم مقام فراهانی|منشآت قائم‌مقام]]'' که به پیروی از [[سعدی، مصلح الدین (شیراز ح ۶۰۶ـ ح ۶۹۱ق)|سعدی]] نوشته شده، به چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۷ش). | ||
<br><!--34024600--> | <br><!--34024600--> | ||
[[رده:ادبیات فارسی]] | [[رده:ادبیات فارسی]] | ||
نسخهٔ ۱۷ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۴۴
قائم‌مقام، میرزا ابوالقاسم (اراک ۱۱۹۳ـ تهران ۱۲۵۱ق)
| میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام | |
|---|---|
| زادروز |
اراک ۱۱۹۳ق |
| درگذشت | تهران ۱۲۵۱ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | ادیب و دولتمرد |
| لقب | قائم‌مقام |
| آثار | منشآت قائم‌مقام |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی، تاریخ ایران |
از ادیبان و سیاستمداران اوایل دورۀ قاجاریه و صدراعظم محمدشاه قاجار. پسر میرزا عیسی، قائم‌مقام (اَول) بود و مقارن مرگ پدر، در ۱۲۳۶ق عهده‌دار وزارت عباس میرزا (نایب‌السلطنه) شد و در ۱۲۳۸ق لقب «قائم‌مقام» گرفت. بعد از مدتی، از تبریز به تهران سفر کرد، اما فتحعلی‌شاه وی را به پیشکاری یکی از فرزندانش در همدان منصوب کرد. سفر قائم‌مقام، مقارن با شروع دورۀ دوم جنگ‌های ایران و روس و اعلام جهاد سیدمحمد مجاهد علیه روس‌ها بود. از این‌رو مخالفانش، او را به خاطر مخالفت با شروع جنگ، به دوستی با روسیه متهم کردند و به مشهد تبعید و اموالش غارت شد. اما با وخامت اوضاع تبریز، او را به آذربایجان برگرداندند. قائم‌مقام در ۱۲۴۶ق، شورش یزد را سرکوب کرد و به انتظام امور خراسان پرداخت و در جنگ هرات با عباس میرزا و محمد میرزا شرکت داشت. عباس میرزا هنگام مرگ فرزندش، محمد میرزا، را به قائم‌مقام سپرد. پس از مرگ فتحعلی‌شاه، محمدشاه قائم‌مقام را به صدارت برگزید. او در ۱۲۵۰ق با محمدشاه از تبریز عازم تهران شد و به سامان‌دهی اوضاع کشور پرداخت. قائم‌مقام با وجود ضعف قوای نظامی، کمبود بودجه خزانه دولتی، بی‌ثباتی و مداخلۀ روس و انگلیس در ایران، توانست شورش‌ها را سرکوب و عده‌ای از مدعیان سلطنت شاه را مجازات کند. اما سرانجام محمدشاه براثر بدگویی و کارشکنی مخالفان قائم‌مقام، او را عزل کرد و سپس به قتل رساند. پیکر او را در حرم حضرت عبدالعظیم در کنار مزار شیخ ابوالفتوح رازی به خاک سپردند. وی نثری زیبا و دلنشین داشت. آثار نوشتاری او به نام منشآت قائم‌مقام که به پیروی از سعدی نوشته شده، به چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۷ش).