پارلر

پارْلِر (Parler)

خانواده‌ای از معماران آلمانی. در قرن ۱۴، در جنوب آلمان و بوهم (بیشتر در پراگ) کار می‌کردند؛ آن‌ها معماری گوتیک متأخر آلمان را پی‌افکندند. پیتر پارلر (۱۳۳۰ـ۱۳۹۹م) مهم‌ترین عضو این خانواده بود. هاینریش پارلر (ح ۱۲۹۰م ـ )، نخستین عضو مشهور خانواده، در گمونت، جنوب آلمان، به‌دنیا آمد. پیش از آن‌که در ساخت کلیسای کرویتس‌کیرشه در گمونت، به مقام معمار ارشد منصوب شود، در کلن کار می‌کرد؛ کارش در این کلیسا در دهۀ ۱۳۵۰م، قدیمی‌ترین نمونۀ گوتیک متأخر آلمانی است. پیتر پارلر پسر هاینریش، ظاهراً نزد پدرش معماری آموخت، و در استراسبورگ و کلن به‌کار پرداخت. در ۱۳۵۲م سرپرست کارگاه ساختمانی کلیسای جامع سنت ویتوس در پراگ بود؛ در ۱۳۵۶م، طرحی را از ماتیاس، معمار فرانسوی ( ـ۱۳۵۲م)، به‌ارث برد، اما پس از گذشت شش سال از شروع کار، توانست شخصیت نیرومند خود را بر این طرح تحمیل کند، و این کلیسای جامع را به مهم‌ترین پروژۀ ساختمانی قرن مبدل سازد. نوآوری‌های به‌کار رفته در این کلیسا، که از بهترین نمونه‌های معماری گوتیک متأخر به‌شمار می‌روند، بسیار تأثیرگذار بودند. پیتر آذین‌های حجم‌وار این کلیسا، به‌ویژه شش مزار و مجموعۀ منحصربه‌فردی از نیم‌تنه‌ها (ازجمله سردیس خودش) را طراحی (و در بعضی موارد حجاری) کرد. دیگر کارهایش عبارت‌اند از چارلز بریج در پراگ (۱۳۵۷م) و جایگاه همسرایان کلیسای سنت بارتلمی در کولین، بوهم (۱۳۷۸م). پیتر پارلر در پراگ درگذشت و در کلیسای جامع شهر به خاک سپرده شد. پسر پیتر، ونسل پارلر (ونسسلاس) ( ـ۱۴۰۴م) نیز روی کلیسای جامع پراگ، و بعدها در وین کار کرد. برادر پیتر، میشائل پارلر (ح ۱۳۵۸م ـ ) در ساخت دیری در گلدن‌کرون (کورونا)، بوهم، و صومعه‌ای در اولم کار کرد. دیگر اعضای این خانواده عبارت‌ بودند از یوهان پارلر که در ساخت کلیساهای جامع فرایبورگ و بازل در دهۀ ۱۳۵۰م دست داشت، و میشائلِ فرایبورگی، که در دهۀ ۱۳۸۰م، در کلیسای جامع استراسبورگ سرپرست کارگاه ساختمانی بود.

 

---