آمالتیا: تفاوت میان نسخه‌ها
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
آمالْتیا (Amalthea) | آمالْتیا (Amalthea) | ||
در | در [[اخترشناسی]]<ref>astronomy</ref>، [[قمر]]<ref>moon</ref> کوچک سیارۀ [[مشتری]]<ref>Jupiter</ref> و سومین قمر شناخته‌شده از سمت ابرهای فوقانی این [[سیاره]]<ref>planet</ref>. در هر روزِ زمینی، دوبار مشتری را در ارتفاع ۱۸۱هزار کیلومتری دور می‌زند. این قمر در مداری تقریباً دایره‌ای، و به موازات استوای مشتری می‌گردد. آمالتیا شکل بی‌قاعده‌ای دارد: طولانی‌ترین ضلع آن حدود ۲۷۰ کیلومتر، و کوتاه‌ترین ضلع آن ۱۵۰ کیلومتر طول دارد. پنجمین قمر بزرگ مشتری است، با این اندازه‌اش فقط یک‌پانزدهم اروپا، قمر بزرگ بعدی مشتری، و یک‌چهاردهم ماه زمین است. از ساختار درونی یا ترکیب آن چندان اطلاعی در دست نیست، اما [[چگالی]]<ref>density</ref> آن نشان می‌دهد که آمیزه‌ای از یخ و سنگ است. رنگ سطح آمالتیا سرخ روشن است و احتمالاً ناشی از گوگردی است که از قمر همسایه‌اش، [[ایو (اخترشناسی)|ایو]]<ref>Io</ref>، فروریخته است. به شدت دهانه‌دار است و بزرگ‌ترین دهانه‌های آن عبارت‌اند از پان<ref>Pan</ref> با حدود ۱۰۰ کیلومتر قطر و هشت کیلومتر عمق، و گایا<ref>Gaea</ref> با ۸۰ کیلومتر قطر و ۱۶ کیلومتر عمق. این قمر بیشتر از حدی که از [[خورشید]] دریافت می‌کند، گرما می‌تاباند. علت آن احتمالاً نیروهای کِشندی<ref>tidal forces</ref> است که آن را می‌کِشند، می‌فشرند، و گرمایش اصطکاکی تولید می‌کنند. نیروهای الکتریکی حاصل از حرکت آمالتیا از میان [[میدان مغناطیسی]]<ref>magnetic field</ref> پُرقدرت مشتری نیز ممکن است در این امر مؤثر باشند. آمالتیا را اخترشناس امریکایی، [[بارنارد، ادوارد (۱۸۵۷ـ۱۹۲۳)|ادوارد بارنارد]]<ref>Edward Barnard</ref>، در ۱۸۹۲م کشف کرد. این آخرین قمر [[منظومه خورشیدی|منظومۀ خورشیدی]]<ref>Solar System</ref> بود که مستقیماً با [[تلسکوپ]]<ref>telescope</ref>، و نه از راه بررسی عکس‌های تهیه‌شده با تلسکوپ، کشف شد. نام این قمر از شخصیت اساطیری یونان و روم اخذ شده است: حوری دریایی و پرستار خردسالی [[زیوس|زئوس]]<ref>Zeus</ref>، که در اساطیر رومی به [[ژوپیتر]]<ref>Jupiter</ref> معروف است و نیز، بُزی جادویی است که این ایزد را در خردسالی شیر داد. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۳۲
آمالْتیا (Amalthea)
در اخترشناسی[۱]، قمر[۲] کوچک سیارۀ مشتری[۳] و سومین قمر شناخته‌شده از سمت ابرهای فوقانی این سیاره[۴]. در هر روزِ زمینی، دوبار مشتری را در ارتفاع ۱۸۱هزار کیلومتری دور می‌زند. این قمر در مداری تقریباً دایره‌ای، و به موازات استوای مشتری می‌گردد. آمالتیا شکل بی‌قاعده‌ای دارد: طولانی‌ترین ضلع آن حدود ۲۷۰ کیلومتر، و کوتاه‌ترین ضلع آن ۱۵۰ کیلومتر طول دارد. پنجمین قمر بزرگ مشتری است، با این اندازه‌اش فقط یک‌پانزدهم اروپا، قمر بزرگ بعدی مشتری، و یک‌چهاردهم ماه زمین است. از ساختار درونی یا ترکیب آن چندان اطلاعی در دست نیست، اما چگالی[۵] آن نشان می‌دهد که آمیزه‌ای از یخ و سنگ است. رنگ سطح آمالتیا سرخ روشن است و احتمالاً ناشی از گوگردی است که از قمر همسایه‌اش، ایو[۶]، فروریخته است. به شدت دهانه‌دار است و بزرگ‌ترین دهانه‌های آن عبارت‌اند از پان[۷] با حدود ۱۰۰ کیلومتر قطر و هشت کیلومتر عمق، و گایا[۸] با ۸۰ کیلومتر قطر و ۱۶ کیلومتر عمق. این قمر بیشتر از حدی که از خورشید دریافت می‌کند، گرما می‌تاباند. علت آن احتمالاً نیروهای کِشندی[۹] است که آن را می‌کِشند، می‌فشرند، و گرمایش اصطکاکی تولید می‌کنند. نیروهای الکتریکی حاصل از حرکت آمالتیا از میان میدان مغناطیسی[۱۰] پُرقدرت مشتری نیز ممکن است در این امر مؤثر باشند. آمالتیا را اخترشناس امریکایی، ادوارد بارنارد[۱۱]، در ۱۸۹۲م کشف کرد. این آخرین قمر منظومۀ خورشیدی[۱۲] بود که مستقیماً با تلسکوپ[۱۳]، و نه از راه بررسی عکس‌های تهیه‌شده با تلسکوپ، کشف شد. نام این قمر از شخصیت اساطیری یونان و روم اخذ شده است: حوری دریایی و پرستار خردسالی زئوس[۱۴]، که در اساطیر رومی به ژوپیتر[۱۵] معروف است و نیز، بُزی جادویی است که این ایزد را در خردسالی شیر داد.