مهین زرین پنجه

زرین‌پنجه، مهین (تهران ۱۳۲۴ـ۱۳۹۵ش) Mahin Zarrienpanjeh

نوازندۀ پیانو، آهنگساز، تنظیم‌کننده، سرپرست ارکستر ایرانی و از نخستین و معدود زنان آهنگساز و سرپرست ارکستر در دوران طلایی موسیقی رادیو ایران بود. پدرش نصرالله زرین‌پنجه، استاد برجستۀ تار و از پایه‌گذاران برنامۀ گلها، و مادرش صفیه یگانه، نوازنده تار و تنبک بودند.

مهین زرین‌پنجه فراگیری موسیقی را از کودکی نزد پدرش، نصرالله زرین‌پنجه، آغاز کرد. سپس وارد هنرستان موسیقی ملی شد و در آنجا مبانی موسیقی ایرانی را از اساتید بزرگی چون ابوالحسن صبا، روح‌الله خالقی و حسین تهرانی فراگرفت. او نوازندگی تخصصی پیانو را زیر نظر جواد معروفی آموخت و برای تکمیل دانش خود، در محضر مرتضی محجوبی با شیوۀ نوازندگی پیانوی کاملاً ایرانی و نزد امانوئل ملیک اصلانیان با تکنیک‌های پیشرفتۀ موسیقی کلاسیک اروپایی آشنا شد.

او پس از پایان تحصیلات به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و در همان دوران، «ارکستر بانوان» را تشکیل داد و سرپرستی آن را بر عهده گرفت. همزمان، به عنوان تک‌نواز پیانو در سایر ارکسترهای رادیو ایران و آهنگساز به فعالیت خود ادامه داد. استعداد و توانایی او در آهنگسازی و تنظیم، وی را به یکی از نخستین و معدود زنان پیشگام در عرصۀ آهنگسازی و سرپرستی ارکستر در دوران طلایی موسیقی ایران تبدیل کرد. در تنظیم قطعات، شیوه‌ای مشابه استادش جواد معروفی داشت و تلاش می‌کرد تا ضمن حفظ اصالت ملودی‌های ایرانی، از هارمونی و تکنیک‌های پیانوی کلاسیک بهره بگیرد.

بسیاری از ساخته‌های او با صدای خوانندگان سرشناس و با اشعاری از ترانه‌سراهای نامدار مانند تورج نگهبان و معینی کرمانشاهی در برنامۀ گلها ضبط شده است. پس از انقلاب ۱۳۵۷ش و ایجاد محدودیت‌ها برای فعالیت هنرمندان، مهین زرین‌پنجه ایران را ترک کرد و مدتی در کشورهای اروپایی و آمریکا به تدریس و فعالیت محدود هنری پرداخت. با این حال، به دلیل دلبستگی به وطن، در سال‌های پایانی عمر به ایران بازگشت و در سلمان‌شهر (متل قو) ساکن شد. او سرانجام در فروردین ۱۳۹۵ش در همان شهر درگذشت.

برخی از آثار (آهنگسازی)

• «زورق شکسته» (خواننده: رؤیا، ترانه‌سرا: رحیم معینی کرمانشاهی)
• «گل یاس» (خواننده: پوران، ترانه‌سرا: تورج نگهبان)
• «بهار عاشقان» (خواننده: الهه، ترانه‌سرا: بیژن ترقی)
• «سایه‌ها» (خواننده: عهدیه، ترانه‌سرا: تورج نگهبان)
• «غم غربت» (خواننده: بهزاد، ترانه‌سرا: تورج نگهبان)
• اپرای «لیلی و مجنون» (آلبوم بی‌کلام (مجموعه قطعات ارکسترال)، اجرا: ارکستر فیلارمونیک لهستان)

---