مطر، محمد عفیفی

مَطَر، محمّد عَفیفی (۱۹۳۵)

مَطَر، محمّد عَفيفي

شاعر مصری. دانش‌آموختۀ فلسفه از دانشگاه عین شمس است. در ابتدای کار خود با خصومت ادیبان سنت‌گرای مصر روبه‌رو شد؛ از این‌رو به عراق رفت و دَه سال عضو تحریریۀ مجلۀ ادبی القلم بغداد بود. در دو دهۀ پایانی قرن ۲۰، پس از آن‌که اکثر منتقدان سرشناس عرب استعدادش را ستودند، جامعۀ ادبی مصر نیز او را پذیرفت و در ۱۹۸۹ جایزۀ دولتی ادبیات را به او داد. در ۱۹۹۱ به‌سبب محکوم‌کردن حملۀ امریکا به عراق دستگیر، اما درپی اعتراض روشنفکران عرب آزاد شد. نخستین سروده‌های او در ۱۹۶۰ در مجلات ادبی لبنان به‌چاپ رسید. شعر او در آغاز به‌شدت متأثر از نگرش آدونیس بود، اما سرانجام به سبک و شیوۀ خاص خود دست یافت. شعرهای مطر پیچیده و رازگونه و سرشار از کنایات و استعارات برگرفته از میراث مصری و عربی است و او از مَتَل‌های دورۀ کودکی خود نیز در سروده‌هایش، ازجمله مجموعۀ نهر نقاب‌پوش (بغداد، ۱۹۷۶) استفادۀ فراوان می‌کند. در یکی از آخرین آثارش، ‌رباعیات شادی (لندن، ۱۹۹۰) گرایش‌های آغازین شعری او با کشش به‌سوی رازْوَری در هم تنیده می‌شود که این ویژگی در کتاب ضرباهنگ مور (قاهره، ۱۹۹۳) محسوس است. مَطَر از برجسته‌ترین نوآوران شعر معاصر مصر شمرده می‌شود. از دیگر آثارش: از دفتر سکوت (دمشق، ۱۹۶۸)؛ قصیده‌هایی از فرهنگ توده.