جونز، سر ویلیام (لندن ۱۷۴۶ـ کلکته ۱۷۹۴)

سر ویلیام جونز Sir William Jones
زادروز	لندن ۱۷۴۶م
درگذشت	کلکته ۱۷۹۴م
ملیت	انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل	آکسفورد (۱۷۶۴ـ۱۷۶۸)، حقوق (۱۷۷۰ـ۱۷۷۴)
شغل و تخصص اصلی	خاورشناس و زبان شناس
آثار	تاریخ نادرشاه (۲ جلد، ۱۷۷۰)؛ دستور زبان فارسی (لندن، ۱۷۷۱)؛ ترجمه شکونتلا از کالیداس (۱۷۸۹)
گروه مقاله	خاورشناسی

جونْز، سر ویلیام (لندن ۱۷۴۶ـ کلکته ۱۷۹۴م)(Jones, Sir William)

جونْز، سر ويليام

خاورشناس و زبان‌شناس انگلیسی. در کودکی زبان‌های یونانی و لاتینی و عبری را آموخت در ۱۷۶۴ـ۱۷۶۸م در آکسفورد درس خواند. زبان عربی را با هزینۀ خود نزد یکی از مردم حلب و فارسی را از یک زردشتی کرمانی در لندن فراگرفت. در ۱۷۶۸م به درخواست کریستیان پادشاه دانمارک که نسخه‌ای دست‌نویس از درۀ نادره یا تاریخ جهانگشای نادری را به‌دست آورده بود این اثر را به فرانسه برگردانید و با نام تاریخ نادرشاه در ۲ جلد به‌چاپ رسید (۱۷۷۰م). کتاب جونز به نام دستور زبان فارسی (لندن، ۱۷۷۱م) بهترین راهنما برای چند نسل در فراگیری زبان فارسی شد. وی شاعری خوش‌ذوق بود و نخستین خاورشناسی‌ست که سیزده غزل حافظ را به شعر فرانسوی و انگلیسی و پاره‌هایی از مثنوی مولوی و خمسۀ نظامی را به انگلیسی ترجمه کرد. همچنین پاره‌هایی از شاهنامه را به شعر لاتین برگرداند و در کتاب خود شرح و تفسیر شعر آسیایی چاپ کرد (۱۷۷۴م). در ۱۷۷۰ـ۱۷۷۴م حقوق خواند و در ۱۷۷۴م پروانۀ قضاوت و وکالت گرفت. در ۱۷۸۳ به منصب قضا در دادگاه عالی بنگال گماشته شد. در مدت دَه سال اقامتش در هندوستان انجمن آسیایی بنگال را بنیاد نهاد (۱۷۸۴م) و تا پایان زندگی‌اش ریاست آن را برعهده داشت. جونز، که به جونز ایرانی مشهور بود، در پایان زندگی نزدیک به ۳۰ زبان می‌دانست که اغلب آن‌‌ها را پیش خود آموخته بود. از دیگر آثارش: چاپ لیلی و مجنون هاتفی (کلکته، ۱۷۸۸م)؛ ترجمۀ معلّقات سبع (۱۷۸۳)؛ فهرست ارزشمندترین کتاب‌های زبان فارسی؛ تاریخ زبان فارسی؛ ترجمۀ شکونتلا از کالیداس (۱۷۸۹م). ترجمۀ السراجیه فی علم الفرائض و المواریث الاسلامیه سراج‌الدین سجاوندی (۱۷۹۲م)؛ اشعار، بیشتر ترجمه از زبان‌های آسیایی (۱۷۷۲م).