بهمنگان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بَهْمَنْگان‌
(یا: بَهْمَنْجَنه) جشن ویژۀ دومین روز از ماه بهمن در تقویم زردشتیان. ایرانیان‌ در این‌ روز در بهمنجه‌ آشی‌ به‌ نام‌ دانگو با گوشت‌ انواع‌ حیوانات‌ حلال‌گوشت‌، غلات‌ و حبوبات‌ و سبزی‌ها می‌پختند و مهمانی‌ می‌دادند. همچنین‌ در این‌ روز برای‌ ازدیاد حافظه‌ و بازداشتن‌ چشم‌ بد برگ اسپند را با شیر می‌خوردند. از دیگر مراسم قابل توجه بهمنگان‌، رفتن‌ مردم‌ به‌ کوه‌ و دشت‌ به‌ منظور گردآوری‌ گل‌ها و گیاهان‌ دارویی‌ و تهیۀ روغن‌های‌ طبی و جمع‌آوری گیاهان‌ معطر برای‌ تهیۀ بخور بوده است. منابع‌ زردشتی‌ و اسلامی‌ به‌ مبارک‌ بودن‌ ازدواج‌، خرید و فروش‌، سفر و بازگشت‌ از سفر، عمارت‌ کردن‌، بریدن‌ و پوشیدن‌ جامۀ نو، چیدن‌ ناخن‌، پیراستن‌ موی‌، حاجت‌ خواستن‌ از خدا و آغاز کردن‌ هر کار در بهمن‌ روز اشاره‌ دارند. بهمنگان تا زمان حملۀ مغول مورد توجه ایرانیان بوده و پس از آن احتمالاً جشن سده که در دهمین روز بهمن برگزار می‌شود این جشن را بسیار کم‌رونق کرده است.

بهمن از اَمشاسپندان یا ایزدان مقدس دین زردشتی است که زردشت را به بارگاه اهورامزدا رهنمون شد. سحرخیزی و کشت و کار از صفات ایزد بهمن شمرده می‌شود و نیز جامۀ سپید و گل یاسمن سفید نمادهای وی هستند. براساس بندهش، زادسپرم و اوستا نخستین‌ آفریدۀ اهورامزدا است‌ که‌ در عالم‌ مینو، رهنمونی‌ پرهیزکاران‌ به‌ بهشت‌ و در جهان‌ مادی‌ حمایت‌ جانوران‌ سودمند را بر عهده‌ دارد. در سالنامه‌های زردشتی، دومین روز از هر ماه بهمن نام دارد و تقارن روز بهمن از ماه بهمن، روز جشن و شادی است. از لحاظ زبان‌شناسی بهمن صورت دگرگون‌شدۀ واژۀ اوستایی وُهُومَه‌نَه و مرکب از وُهوُ (نیک) و مَه‌نَه (اندیشه و منش) است. به‌رغم نقشی که فرشتۀ بهمن (نیک‌منش) در آیین زردشت داشته، چیز چندانی دربارۀ آن نمی‌دانیم.