ابوالکلام آزاد، احمد

ابوالکلام آزاد
زادروز	۱۳۰۵/۱۸۸۸ق
درگذشت	۱۳۷۹/۱۹۵۸ق
ملیت	هندی
شغل و تخصص اصلی	ادیب و نویسنده
شغل و تخصص های دیگر	دولتمرد
آثار	تاریخ معتزله؛ سیرت شاه‌ولی‌الله؛ خصایص مسلم؛ امثال‌القرآن؛ ترجمان‌القرآن؛ تفسیرالبیان؛ وحدت قوانین کاینات؛ قانون انتخاب طبیعی؛ معنویت کاینات؛ مسئلۀ خلافت؛ اتحاد اسلامی؛ مضامین ابوالکلام آزاد؛ مکالمات ابوالکلام (۱۹۴۴)؛ غبار خاطر (۱۹۴۵)؛ تشریحات آزاد (۱۹۴۶)؛ شهید اعظم (۱۹۴۵)؛ نیرنگ عالم
گروه مقاله	ادبیات سایر کشورها

ابوالکلام آزاد، احمد (۱۳۰۵/۱۸۸۸ـ۱۳۷۹/۱۹۵۸)

(نام کامل: مولانا ابوالکلام محی الدین احمد آزاد) دانشمند دینی، ادیب، نویسنده، سیاستمدار و دولتمرد هندی. در دَه‌سالگی با خانواده‌اش به هند کوچید و از یازده‌سالگی به سرودن شعر پرداخت. اولین مجموعۀ غزلیات او ارمغان فرّخ نام دارد. ماهنامه‌ای به نام لسان‌الصّدق منتشر می‌کرد. شبلی نعمانی او را به سردبیری الندوۀ لکهنو و دو هفته‌نامۀ وکیل آمرتیسار گماشت. در ۱۹۰۵م/۱۳۲۳ق به مبارزان سیاسی با انگلیسی‌ها و سپس به مجمع مسلمانان هند، معروف به مسلم لیگ، پیوست. برای نشر عقایدش هفته‌نامۀ اردوزبان الهلال و البلاغ را منتشر و مدرسۀ دارالارشاد را در کلکته تأسیس کرد. در طول فعالیت سیاسی خود برای استقلال هند بارها به زندان افتاد. بارها به ریاست کمیته‌ها و کنفرانس‌های گوناگون کنگره رسید و در مذاکرات مختلف با دولت استعماری بریتانیا شرکت کرد. مخالف سرسخت تجزیۀ هند و تشکیل کشور پاکستان بود. پس از استقلال هند وزیر آموزش و پرورش، عضو پارلمان هند و معاون پارلمانی رهبر حزب کنگره و مشاور عالی نهرو بود. در شناساندن ادب و فرهنگ ایران در هندوستان ‌کوشید و دانشگاه تهران به پاس تلاش‌های وی در این امر به وی دانشنامۀ دکتری افتخاری در رشتۀ زبان و ادب فارسی اعطا کرد. از آثارش: تاریخ معتزله؛ سیرت شاه‌ولی‌الله؛ خصایص مسلم؛ امثال‌القرآن؛ ترجمان‌القرآن؛ تفسیرالبیان؛ وحدت قوانین کاینات؛ قانون انتخاب طبیعی؛ معنویت کاینات؛ مسئلۀ خلافت؛ اتحاد اسلامی؛ مضامین ابوالکلام آزاد؛ مکالمات ابوالکلام (۱۹۴۴)؛ غبار خاطر (۱۹۴۵)؛ تشریحات آزاد (۱۹۴۶)؛ شهید اعظم (۱۹۴۵)؛ نیرنگ عالم.