اهلی شیرازی، محمد (شیراز ۸۵۸ـ همان جا ۹۴۲ق)
اَهلیِ شیرازی، محمّد (شیراز ۸۵۸ـ همان‌جا ۹۴۲ق)
شاعر و عارف ایرانی. از شاگردان جلال‌الدین دوانی بود. در جوانی به خدمت حسین بایقرا پیوست. سپس به آذربایجان نزد یعقوب آق‌قویونلو رفت. پس از جلوس اسماعیل اول صفوی به دربار او راه یافت. آگاهی فراوان در صنایع لفظی، عروض و قافیه و معما داشت و سه قصیدۀ مصنوع پرآوازه در مدح امیرعلی‌شیر نوایی، یعقوب آق‌قویونلو و اسماعیل صفوی اول سروده است. در شعر پیرو سبک عراقی و شاعران این سبک، به‌ویژه سعدی و حافظ، بود، و می‌کوشید صنایع بدیعی و بیشتر تجنیس را در غزلیات و قصاید خویش به‌کار برد. آرامگاه او در کنار مزار حافظ است. عمدۀ شهرت وی به‌سبب سرودن مثنوی سحر حلال (لکنهو، ۱۲۶۹ق) است که با وجود کمی ابیات به‌شهرت رسیده است. اهلی این مثنوی را به‌شیوۀ ذوبحرین، ذوقافیتین و ذوجناحین سروده است. رسالاتی در عروض و قافیه، معمّا، لُغَز نوشته است. از دیگر آثارش: دیوان اهلی شیرازی که با دو مثنوی سحر حلال و شمع و پروانه به تصحیح حامد ربانی چاپ شده است (۱۳۴۴ش)؛ ساقی‌نامه، در ۱۰۱ رباعی؛ زبد‌ة‌الاخلاق که رباعیات اخلاقی است.