بیرق
بِیْرَق
از نشانه‌های دسته‌های عزاداریِ ماهِ محرم و دیگر روزهای سوگواری شیعیان ایرانی. پرده‌ای ساده یا منقش، مستطیل یا مثلثی‌شکل، به رنگ‌های سیاه، سبز، سرخ یا سفید، نصب‌شده بر سرِ دسته‌ای چوبی که بر نوک آن قطعه‌ای فلزی، معمولاً از جنس برنج، به شکل‌های پیکان، قُبّه یا پنجۀ دستِ گشوده کار گذاشته باشند. بیرق به دست بیرق‌داران در پیش و پسِ دسته‌ها حمل می‌شود. هر یک از علامت‌هایِ پیکان، قبه یا پنجۀ دستِ گشوده مفهومی را نمادینه می‌کند؛ پیکان، به نشانۀ نوک تیز نیزه، نمادِ مبارزه و جان‌فشانی است. قُبه، هم‌شکل و هم‌مفهومِ انار، با استناد به برخی دیوارنگاره‌های باستانی که در آن‌ها بر نوک پیکان‌ها تصویر اناری حک شده است، نماد بی‌مرگی به یادْآورد سیاوش است که از خون او درختِ اناری رویید. پنجۀ دست‌گشوده نیز نشانگر پنج‌تن آل عبا، نمادِ نجات‌بخشی و اتحاد است که از کهن‌ترین ایام چونان طلسم محافظ و دورکنندۀ چشم بد بدان نظر داشته‌اند. بیرق را در برخی مناطق ایران عَلَم می‌گویند.