تاکسیلا
تاکْسیلا
شهری باستانی در شمال غربی شبه‌قارۀ هند. ویرانه‌های این شهر در حدود ۳۵کیلومتری شمال غربی راولپندی در پاکستان واقع است. تاکسیلا در عهد باستان به‌سبب قرارگرفتن در تقاطع سه جادۀ بزرگ تجاری، یکی از شرق هند معروف به شاهراه سلطنتی، دیگری از آسیای غربی، و سومی از کشمیر و آسیای میانه، رونق فراوان داشته است. پس از آن‌که این جاده‌ها اهمیتشان را از دست دادند، شهر نیز از رونق افتاد و سرانجام در قرن ۵م به‌دست هون‌ها ویران شد. بنیانگذار این شهر طبق متن حماسۀ هندی رامایانا، بهاراتا برادر کهتر راما بوده است. در ادبیات بودایی از تاکسیلا به‌عنوان پایتخت سلطنت قندهار یادشده و یکی از مراکز بزرگ علم بوده است. تاکسیلا از قرن ۵پ‌م به مدت یک قرن تحت حکومت ایرانیان بود تا این‌که در حملۀ اسکندر، حاکم تاکسیلا شهر را تسلیم وی کرد. یک دهه پس از مرگ اسکندر، تاکسیلا به امپراتوری مائوری پیوست. اما بعدها به سلطنت هندی یونانی باکتریا ضمیمه شد (قرن اول پ‌م). سپس سکاها و پارتی‌ها تا نیمۀ دوم قرن اول میلادی بر آن حکومت کردند. بعد از آن کوشانی‌ها این شهر را از اشکانیان گرفتند. در قرن ۴م شاپور دوم ساسانی تاکسیلا را تصرف کرد. این شهر در قرن ۵م از مراکز امن بودایی به‌شمار می‌رفته است. سرانجام در همان دوره هون‌ها آن‌جا را غارت و ویران کردند، و از آن پس از این شهر در منابع یاد نشده است.