حمام علی قلی آقا
حمّام علی‌قلی آقا
حمّامی به‌همراه مجموعه بناهای دیگر ازجمله مسجد، بازارچه، سرا و چهارسو، از آثار دورۀ صفویه، در اصفهان. بانی این بناها علی‌قلی‌آقا، از خواجگان حرم شاه سلیمان و شاه سلطان‌حسین صفوی، بوده است. وجود دو کتیبه یکی به تاریخ ۱۱۲۲ق در مسجد علی‌قلی‌آقا و دیگری به تاریخ ۱۱۲۵ق در انتهای وقف‌نامۀ حمام نشان می‌دهد که این بنا از آثار نیمۀ اول قرن ۱۲ق است. این حمّام تا چندین سال پیش فعال بود، و امروز بی‌استفاده مانده است. حمّام علی‌قلی‌آقا از دو حمّام بزرگ و کوچک تشکیل شده است که هریک از آن‌ها شامل بخش‌های اصلیِ سربینه و گرمخانه‌اند. سربینۀ حمّام بزرگ، قاعدۀ هشت‌ضلعی و سکوهایی در پیرامون دارد. طاق گنبدین بخش میانی این فضا بر پایۀ هشت ستون سنگی نشسته است. حوضی دایره‌شکل در میانۀ فضای سربینه، و چهار حوض در چهارطرف آن قرار دارد. سربینه از طریق فضای میان‌در با گرمخانه مرتبط است. گرمخانه فضایی است با قاعدۀ مستطیل، که هشت ستون، آن را به قسمت‌های مختلف تقسیم کرده‌‌اند. خزینۀ حمّام در میانۀ ضلع بزرگ‌تر این فضا، و دو فضای استحمام خصوصی، معروف به «خلوت»، در دو سوی این ضلع قرار گرفته‌اند. فضای دیگری با نام چال‌حوض در کنار گرمخانه واقع است که با توجه به متن حاشیۀ وقف‌نامه در ۱۱۲۷ق احداث شده است. این فضا استخر وسیعی در میانه دارد که در تابستان برای شنا و آب‌تنی از آن استفاده می‌شده است. حمّام کوچک، سربینه‌ای با قاعدۀ مربع‌شکل و گرمخانه‌ای با قاعدۀ هشت‌ضلعی دارد. قسمت‌های مختلف دو حمّام، طاق‌های رسمی‌بندی دارند و سربینه‌ها و میان‌درها، با اِزارۀ کاشی هفت‌رنگ مزین شده‌اند.