قماج
قُماج ( ـ ۵۴۸ق)
(یا: قُماچ؛ ملقب به علاءالدین و مشهور به امیر اسفهسالار) از امرای دورۀ سلطان سنجر سلجوقی. در ۴۹۰ق به فرمان برکیارق به خدمت سنجر درآمد و با او به خراسان رفت. در جنگ قطوان (۵۳۶ق) نیز در رکاب سنجر بود. هم‌زمان با آغاز شورش غزان، امارت بلخ را داشت و از سنجر خواست که ایشان را گوشمالی دهد و سنجر نیز حکومت ولایت غزان را به او داد. امیر قماج درپی آن مأموران خود را نزد غزها فرستاد و گوسفندانی را که آن‌ها باید سالیانه خراج می‌دادند، طلب کرد، اما غزان از این کار سرباز زدند. امیر قماج و پسرش ملک‌المشرق به جنگ غزان رفتند، اما هر دو در این جنگ به‌قتل رسیدند. درپی این رخداد، سلطان سنجر عازم جنگ با غزان گردید. وی در این جنگ مغلوب شد و به اسارت درآمد.