لبنیات

لبنیات

آن دسته از مواد غذایی که از شیر دام‌ها تولید می‌شوند. معمولاً مادۀ اولیۀ تولید انواع لبنیات، شیر گاو است؛ اما گاهی از شیر دیگر پستانداران ازجمله بُز، گوسفند، گاومیش، گوزن و اسب نیز در نقاط مختلف جهان استفاده می‌شود. فرآورده‌های لبنی منبع کلسیم به‌شمار می‌روند. دندان‌ها، استخوان، قلب، ماهیچه‌ها و سیستم اعصاب بدن برای انجام درست وظایف خود به کلسیم نیاز دارند. بنابراین، لبنیات خطر بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین پروتئین، ویتامین‌های گروه ب و دیگر مواد لازم برای بدن مانند سلنیوم، روی، فسفر، پتاسیم و منیزیوم را تأمین می‌کند. همۀ فرآورده‌های لبنی چربی بالایی دارند، به‌ویژه چربی‌هایی که موجب افزایش کالری می‌شوند. برخی نیز دارای باکتری‌های مفیدند؛ این باکتری‌ها در تهیۀ محصولات لبنی ازجمله ماست و شیر به‌کار می‌روند که به حفظ تعادل باکتری‌های موجود در رودۀ کوچک کمک می‌کنند. این باکتری‌ها به حفظ سلامت بدن در‌برابر سرطان و بالارفتن کلسترول یاری می‌رسانند. از انواع فرآورده‌های لبنی است: شیر، ماست، پنیر، خامه یا سرشیر، خامه ترش، شیرخشک، شیر غنی‌شده، کره، دوغ و بستنی. انسان از گذشته‌های دور با شیر مواد غذایی تازه و مواد غذایی نگهداری‌شدنی تولید می‌کرده است. در بعضی کشورها، تقریباً نیمی از شیر تولیدی را به‌صورت شیر پاستوریزه، کم‌چربی یا چرخ‌کرده و به حالت تازه مصرف می‌کنند، اما بخش عمدۀ شیر به فرآورده‌های قابل نگهداری مانند کره، پنیر و شیرخشک تبدیل و به بازار مصرف عرضه می‌شود.