شغنان
شُغْنان
منطقه‌ای تاریخی و قدیمی در دو سوی آمودریا (رود جیحون). در گذشته با بدخشان سرزمین واحدی را تشکیل می‌دادند، ولی در ۱۸۹۶م براثر رقابت روسیه تزاری و انگلستان که دو ناحیه ماوراءالنهر و افغانستان را تحت سلطه خود درآوردند، به دو بخش تقسیم شد و بخشی از آن در تاجیکستان و بخش دیگر در افغانستان قرار گرفت. این منطقه از دیرباز مسکن اقوام ایرانی بوده و مردم آن به لهجه شغنانی از زبان‌های قدیم ایران تکلم می‌کردند. ناحیه شغنان در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری به‌تصرّف مسلمانان درآمد. مذهب آنان در قدیم خورشیدپرستی یا آتش‌پرستی بوده و برخی نیز آنان را زردشتی‌مذهب می‌دانند. امروزه اغلب ساکنان آن شیعه اسماعیلی‌اند.