شبک
شَبَک
فرقه‌ای از غلات صوفی، پدیدآمده در اوایل عهد صفویه در عراق. عقاید شبک به معتقدات قزلباشیه، بکتاشیه، اهل حق، ملامتیه و دیگر فرق غالی نزدیک است. کتاب مقدس و دینی آنان مناقب نام دارد که در آداب و سلوک و اقوال و مآثر شیخ صفی‌الدین اردبیلی و شیخ صدرالدین و بیانگر انتساب آنان به صفویه و قزلباش است. پیروان این فرقه، مانند مسیحیان، نزد پیر یا بابا به گناه خود اعتراف می‌کنند و نوشیدن شراب را حرام نمی‌دانند. شبک در حق علی (ع) و امام حسین (ع) غلو بسیار می‌کنند و در دعاهای خود از حاجی بکتاش ولی و سران قزلباش یاری می‌طلبند. از آداب و رسوم و مناسک آنان می‌توان به شب غفران (شبی خاص که زن و مرد جمع شده و نالان از خدا طلب آمرزش می‌کنند)، لیلةالکفش یا لیلةالکفشه (راه‌رفتن با پای برهنه در شب عاشورا و نوحه‌خوانی و گریه‌و‌زاری برای شهدای کربلا و مصایب اهل بیت)، جشن و سرور در شب اول آغاز سال، نماز خواندن هفته‌ای یک‌بار در روز جمعه و آن‌هم با آداب مخصوص و کاملاً متفاوت از سایر مسلمانان و روزه‌گرفتن در نُه روز اول ماه محرم به جای ماه رمضان اشاره کرد. اعداد ۱۴ (۱۴ معصوم)، ۱۲ (۱۲ امام)، ۵ (۵ تن آل عبا)، ۳ (الله، محمد و علی) نزد شبک اهمیتی خاص دارد. زبان این فرقه غالباً کردیِ آمیخته با ترکی و عربی و فارسی است.