شمشیر
شمشیر
(یا: تیغ) جنگ‌افزاری فلزی با تیغه‌ای بلند و لبۀ بُرنّده و بعضاً منتهی به نوکِ تیز، که به یک دسته (قبضه) متصل و با بندی، معمولاً چرمی، به کمربند وصل و از پهلو آویخته می‌شود و در نبرد برای بریدن، دریدن یا سوراخ‌کردن به‌کار می‌رود. شمشیرهای بسیار کهن را از سنگ، استخوان، یا چوب می‌ساختند. اولین شمشیرهای فلزی از مفرغ و احتمالاً متعلق به مصریان بودند (ح ۲۰۰۰پ‌م). شمشیرهای آهنین را در عصر آهن در نقاط مختلف جهان می‌ساختند، و بعدها با پیشرفت فنون فلزکاری، فولاد جایگزین آهن شد. با اختراع سلاح‌های آتشین، شمشیر کاربرد جنگی خود را از دست داد و رفته‌رفته به‌صورت سلاحی تشریفاتی درآمد که در رژه‌ها و مراسم نظامی و رسمی از آن استفاده می‌شود. شمشیر سلاحی انفرادی بود که در جنگ‌های تن به تن به‌کار می‌رفت و شمشیرهای فرماندهان نظامی، اشراف و جنگاوران استثنایی با زر و سیم و جواهر تزیین می‌شد. تسلیم‌کردن شمشیر نشانۀ پذیرفتن شکست و شکستن آن علامت تحقیر بود. شمشیر پوششی چوبین، چرمی یا فلزی دارد که نیام یا غلاف خوانده می‌شود. این سلاح در اسطوره‌ها و حماسه‌ها جایگاهی برجسته دارد و شمشیر داموکلس به‌صورت ضرب‌المثل درآمده است. شمشیر سامورایی ژاپن از مشهورترین انواع شمشیر در جهان است. شمشیر ایران باستان بلند و راست و هر دو لبۀ آن بُرّا بود. اعراب شمشیر منحنی‌شکل داشتند که فقط یک طرفش برندگی داشت. ذوالفقار امام علی (ع) در جهان اسلام به‌ویژه نزد شیعیان معروف و محترم است. امروزه شمشیربازی به‌صورت مسابقات ورزشی در سه رشتۀ اِپه، فلوره و سابْر در دنیا متداول است. قمه و قَدّاره نیز دو نوع شمشیر کوتاه شمرده می‌شوند. نیز ← ذوالفقار