شیخ الجبل

شیخ‌الجَبَل (بصره ۵۲۸ـ شام ۵۸۶ق)
(نام اصلی: راشدالدین سِنان بن سلمان) از بزرگ‌ترین فرمانروایان و داعیان فرقه اسماعیلیه در شام در زمان صلاح‌الدین ایوبی و جنگ سوم صلیبی. لقب «شیخ‌‌الجبل» یا «پیر کوهستان» را صلیبیان و اروپاییان به او داده‌اند و در متون فارسی و عربی نیامده است. او در جوانی به ایران آمد و به قلعه الموت رفت و در همان‌جا درس خواند و پرورش یافت. با حسن (معروف به علی ذکره‌السلام) پسر و ولیعهد محمد بزرگ امید، فرمانروای الموت، هم شاگردی و دوست بود. به فرمان حسن به شام رفت و رهبر فداییان اسماعیلی آن‌جا شد. نخست به اختلافات میان اسماعیلیان آن‌جا خاتمه داد و سپس به استحکام قلعه‌ها و گسترش قلمرو جدید خود پرداخت. با مسیحیان صلیبی به جنگ پرداخت و آن‌ها را شکست داد. روابط او با صلاح‌الدین ایوبی نخست تیره بود، اما بعد نوعی توافق و مصالحه میان این دو حاصل شد. شیخ‌الجبل بیش از سی سال رهبر فرقۀ اسماعیلی نزاری شام بود.