طبری

طَبَری

(یا: مازندرانی) از زبان‌های شمال غربی زبان‌های ایرانی، رایج در محدودۀ جغرافیایی گسترده‌ای از شمال به دریای خزر، از جنوب تا شهمیرزاد، سنگسر، فیروزکوه، دماوند، لواسانات و طالقان، از شرق تا گرگان و از غرب تا رامسر. گویش طبری به تاتی، تالشی، گیلکی و سمنانی نزدیک است. درگذشته ادبیات پررونقی داشته و سرایندگان و نویسندگانی به طبری نوشته‌اند که ازجملۀ این نوشته‌ها می‌توان از مرزبان‌نامه، نیکی‌نامه و دیوان امیر پازُواری و سروده‌های زرگر آملی نام برد که ترجمۀ فارسی دو کتاب اول در دست است. در قرن اخیر، نیما یوشیج اشعاری به طبری سرود. زبان طبری را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: ۱. دستۀ غربی، شامل گویش‌های رامسری، تنکابنی، چالوسی، نوشهری و کلاردشتی. ۲. دستۀ مرکزی، متشکل از نوری، کجوری، آملی، فریدونکناری، محمودآبادی، بابلی، ساروی، بهشهری، نکایی، سوادکوهی، قائم‌شهری و لاریجانی؛ ۳. دستۀ شرقی، شامل علی‌آبادی، رامیانی، کردکویی، زیارتی و گرگانی.