نسایی، احمد بن شعیب (نسا ۲۱۵ـ مکه ۳۰۳ق)
نِسائی، احمد بن شُعَیب (نَسا ۲۱۵ـ مکه ۳۰۳ق)
(ملقب به شیخ‌الاسلام) فقیه و محدث ایرانی و از نویسندگان صحاح ستّه. در طلب حدیث سفر کرد و در مصر سکونت جست و از آن‌جا به قصد حج بیرون آمد. علمای اهل سنت بسیار او را می‌ستایند. دارقطنی او را فقیه‌ترین مرد مصر و داناترین آنان در حدیث و رجال می‌دانست. برخی در اهل سنت به‌سبب آن‌که کتابی در فضائل علی بن ابیطالب (ع) نوشت و از ابوبکر و عثمان چیزی ننوشت، بر او خرده گرفتند. خود می‌گفت این بدان سبب بود که به دمشق وارد شدم و دیدم مردم آن‌جا از علی (ع) گریزانند؛ این کتاب را نوشتم تا آنان را به حقیقت راهنمایی کنم. گویا همان‌جا بود که وقتی از او پرسیدند که از فضایل معاویه هم خواهی نوشت، چون در پاسخ گفت که معاویه فضیلتی ندارد، او را زدند و از مسجد بیرون راندند و به‌همین سبب هم جان سپرد. نسائی در خراسان، عراق، حجاز، مصر و شام از کسانی چون قتیبه بن سعید، اسحاق بن راهویه، هشام بن عمار، عیسی بن زغبه، محمد بن نصر مروزی و سوید بن نصر حدیث شنید و از کسانی چون ابوبشر دولابی، ابوعلی حسین بن محمد نیشابوری، حمزه کنانی و حسن بن خضر حدیث نقل کرده است. از آثارش: السنن‌الکبری؛ المجتبی (السنن‌الصغری)؛ الضعفا و المتروکین؛ الخصائص فی فضل علی بن ابیطالب (ع) و اهل‌البیت.