بوخنر، ادوارد (۱۸۶۰ـ۱۹۱۷)

بوخْنِر، اِدوارد (۱۸۶۰ـ۱۹۱۷)(Buchner, Eduard)

شیمی‌دان آلمانی. در ۱۹۰۷، به‌سبب پژوهش‌هایش در زمینۀ زیست‌شیمی و کشف فرآیند تخمیرِ عاری از یاخته، جایزه نوبل شیمی به او اعطا شد. در ۱۸۹۷، مشاهده کرد که با عصارههای فاقد یاخته می‌توان عمل تخمیر را به‌شکل مکانیکی صورت داد. استدلال او این بود که عمل تخمیر به‌سبب وجود یاختۀ مخمّر اتفاق نمی‌افتد، بلکه به‌دلیل حضور آنزیمی است که او آن را زیماز نامید. در مونیخ زاده شد و در همان‌جا درس خواند. از ۱۸۸۸، سِمت‌های دانشگاهی چندی در آلمان به‌عهده داشت. در جنگ جهانی اول، براثر انفجار خمپاره کشته شد. از ۱۸۸۰ به بعد، نظرش به مسئله تخمیر الکلی جلب شد و در ۱۸۸۶، نشان داد که فقدان اکسیژن برای تخمیر لزومی ندارد، اما کشف او در زمینۀ آنزیم‌ها تصادفی بود. در ۱۸۹۳، بوخنر و برادرش، هانس بوخنر (۱۸۵۰ـ۱۹۰۲) که باکتری‌شناس بود، راهی برای ساختن عصاره‌ای مایع و فاقد یاخته از میکروارگانیسم‌ها (ریز‌اَندام‌واره‌ها) یافتند. آن‌ها از عصاره‌ای مخمر برای مطالعات دارویی استفاده کردند و برای از کار انداختن هر نوع فعالیت باکتریایی، به عصاره شربت شکر غلیظی افزودند. بوخنر با اطمینان انتظار داشت که شکر به‌منزلۀ نگه‌دارنده‌ عمل کند، اما این کار اثر معکوس داشت و دی‌اکسید کربن تولید شد. به همان ‌نحو که حضور یاخته‌های مخمر عمل می‌کردند، شکر تخمیر می‌شد و دی‌اکسید کربن و الکل تولید می‌کرد. به‌زودی مشخص شد که تبدیل قند به الکل، براثر عصارۀ مخمر، رشته‌ای از واکنش‌های گام‌به‌گام است و زیماز نیز در واقع آمیزه‌ای از چند آنزیم است.