بوز، سر جاگادیس چاندرا (۱۸۵۸ـ۱۹۳۷)

بوز، سِر جاگادیْس چانْدْرا (۱۸۵۸ـ۱۹۳۷)(Bose, Sir Jagadis Chandra)

فیزیولوژیست گیاهی و فیزیک‌دان هندی. مخترعِ دستگاه‌های بسیار حساسی برای شناسایی واکنش‌های جزیی سازواره‌های زنده به محرک‌های خارجی بود که به او امکان داد تشابه بین بافت‌هایِ جانوری و گیاهی را پیش‌بینی کند. این تشابه را زیست فیزیک‌دانان بعدی تأیید کردند. آزمایش‌های بوز در زمینۀ خاصیت‌های شِبهِ‌اُپتیکیِ امواجِ رادیوییِ بسیار کوتاه (۱۸۹۵) او را به اصلاحِ آشکارسازِ رادیویی اولیه راهنمایی کرد که در پیدایش فیزیک حالت جامد مؤثر بود. بوز در ۱۸۸۴ از دانشگاه کیمبریج فارغ‌التحصیل شد. از ۱۸۸۵ تا ۱۹۱۵، استادِ علوم طبیعیِ کالجِ ریاست جمهوری کلکته بود و سپس، مؤسسۀ پژوهشی بوز را در کلکته برپا کرد و مدیریت آن را عهده‌دار شد (۱۹۱۷ـ۱۹۳۷). او برای آسان‌کردن پژوهش خود ثبت‌کننده‌های خودکاری ساخت که قادر به ثبت جنبش‌های بسیار خفیف بودند. این وسایل نتایج نظرگیری به بار آوردند. بوز به کمک آن‌ها نوعی توانایی احساس را در گیاهان نشان داد که لرزیدن گیاهان آسیب‌دیده نمونه‌ای از آن بود. واکنش در موجودات زنده و غیر زنده (۱۹۰۲) و سازوکار عصبی گیاهان (۱۹۲۶) از جملۀ آثار اویند.