یزد، استان
| یزد، استان | |
|---|---|
| کشور | ایران |
| جمعیت | ۹۹۰,۸۱۸ نفر (۱۳۸۵ش) |
| موقعیت | مرکزِ شرقی ایران - جنوب استان‌های سمنان و خراسان، غرب خراسان، شمال استان‌های کرمان و فارس، و شرق استان اصفهان |
| مرکز | یزد |
| تعداد شهرستان‌ها | ۱۰ |
| تعداد بخش ها | ۲۰ |
| شهرهای مهم | ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، طبس، مهریز و میبد |
| کوه‌های استان | شیرکوه، دوبید، نای‌بند، جمات، بن‌لخت، مدوار، خرانق، و هامانه |
| اقلیم | گرم و خشک |
| تولیدات و صنایع مهم | فرآورده‌های کشاورزی: غلّات، محصولات جالیزی، انگور، علوفۀ انار، پسته، خرما، انواع میوه، و صیفی‌جات - فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی: پاک‌کنی، لاستیک‌سازی، تولید سرامیک، مصالح ساختمانی، پارچه‌های دستباف، مواد غذایی، شیرینی، لبنیات، و نساجی - منابع زیرزمینی: سرب، روی، مس، نمک، گل سفید، گچ سنگ‌های تزیینی و ساختمانی |
یَزد، استان
واقع در مرکزِ شرقی ایران. از شمال به استان‌های سمنان و خراسان، از شرق به خراسان، از جنوب به استان‌های کرمان و فارس، و از غرب به استان اصفهان محدود است. این استان عمدتاً از دشت‌های پهناوری که تا کویر لوت و دشت کویر گسترده شده‌اند، و کوه‌های پراکنده، از‌جمله شیرکوه، دوبید، نای‌بند، جمات، بن‌لخت، مدوار، خرانق، و هامانه، تشکیل شده است؛ شیرکوه، با ارتفاع ۰۵۵,۴ متر، مرتفع‌ترین نقطۀ آن است. اقلیم استان یزد نسبتاً گرم و خشک و از نظر بارندگی جزو خشک‌ترین نواحی ایران است، به‌همین علت از داشتن رودخانه‌های دایمی محروم است و اغلب رودهای آن، که اکثراً از شیرکوه سرچشمه می‌گیرند، خشک و فصلی‌اند. همت و تلاش مردمان این سرزمین تا اندازه‌ای خشکی و نامساعد‌بودن شرایط جوّی را جبران کرده است. به‌یاری روش سنتی و متداول در نواحی کویری، یعنی حفر قنات و انتقال آب‌های زیرزمینی از نواحی دوردست به آبادی‌ها و کشتزارها، کشاورزی استان یزد تا حد امکان فعّال شده است؛ برخی فرآورده‌های کشاورزی آن عبارت‌اند از غلّات، محصولات جالیزی، انگور، علوفۀ انار، پسته، خرما، انواع میوه، و صیفی‌جات. صنعت استان یزد در مقایسه با محدودیت‌های کشاورزی شرایط بهتر و مناسب‌تری دارد. پنبه‌پاک‌کنی، لاستیک‌سازی، تولید سرامیک، مصالح ساختمانی، پارچه‌های دستباف، مواد غذایی، شیرینی، لبنیات، و نساجی بخشی از فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی این استان را تشکیل می‌دهند؛ سرب، روی، مس، نمک، گل سفید، گچ سنگ‌های تزیینی و ساختمانی از‌جمله منابع زیرزمینی آن به‌شمار می‌روند. استان یزد در مقایسه با وسعت زیاد خود، جمعیت ناچیزی دارد (۹۹۰,۸۱۸ نفر (۱۳۸۵)) و تراکم جمعیتی آن رقم کوچکی را نشان می‌دهد. این استان از دَه شهرستان و بیست بخش با مرکزیت اداری شهر یزد تشکیل شده است و مهم‌ترین شهرهای آن عبارت‌اند از ابرکوه، اردکان، بافق، تفت، طبس، مهریز و میبد. یزد و اصفهان در تقسیمات ۱۳۱۶ و ۱۳۴۰ با هم استان دهم را تشکیل می‌دادند. یزد در ۱۳۴۹ از اصفهان جدا شد و فرمانداری کل یزد را تشکیل داد و در سال‌های بعد به استان یزد تغییر نام یافت و شهرستان طبس، که تا ۱۳۸۰ جزو استان خراسان بود، به استان یزد پیوست.