زهره

زُهره (Venus)

زُهره

(به فارسی: ناهید) دومین سیاره از جانب خورشید. این سیاره حدود ۳۸‌میلیون کیلومتر و بیش از هر سیارۀ دیگری به زمین نزدیک می‌شود. جرم آن ۰.۸۲ جرم زمین است. کُندتر از هر سیارۀ دیگری به‌دور محورش می‌چرخد و مسیر چرخش آن از شرق به غرب، و برعکس جهت سایر سیاره‌ها، جز اورانوس و شاید پلوتون است. میانگین فاصله‌اش از خورشید ۱۰۸.۲میلیون کیلومتر، قطر استواییاش ۱۲.۱۰۰ کیلومتر، دورۀ چرخش آن ۲۴۲ روز زمینی، و سال آن ۲۲۵ روز زمینی است. جوِ زهره با ابرهایی متشکل از قطره‌های ریز اسید سولفوریک پوشیده شده است که هر چهار روز یک‌بار سطح این سیاره را می‌روبند. جوّ این سیاره تقریباً از دی‌اکسید کربن تشکیل شده است که به‌سبب اثر گل‌خانه‌ای گرمای خورشید را در خود نگه می‌دارد و دمای سطح سیاره را تا ۴۸۰ درجۀ سانتی‌گراد بالا می‌برد. فشار جوّ زهره حدود ۹۰ برابر فشار جو در سطح زمین می‌رسد. بیشتر سطح سیاره از سنگ‌های سیلیکاتی تشکیل شده است. ساختار درونی آن ممکن است مشابه زمین باشد؛ هسته‌ای آهنی ـ نیکلی، گوشتهای بیشتر متشکل از سنگ‌های آذرین فرومنیزیوم و کانی‌های تیره‌رنگ محتوی آهن و منیزیوم، و پوستۀ خارجی نازک سیلیسی. سطح سیاره با دهانه‌های برخوردی خال‌خال شده است. بعضی از آتشفشان‌های زهره احتمالاً هنوز هم فعال‌اند. این سیاره قمر ندارد. نخستین جسم مصنوعی که به سیاره‌ای دیگر برخورد کرد کاوشگر فضایی شوروی، ونرا، بود که در ۱ مارس ۱۹۶۶ در زهره سقوط کرد. کاوشگرهای بعدی، که با چتر از جوّ زهره گذشتند و با موفقیت بر سطح آن فرود آمدند، مواد سطحی را تجزیه تحلیل، و اطلاعات و تصاویری را به زمین مخابره کردند. در دسامبر ۱۹۷۸، پایونیر، کاوشگر امریکایی زهره، وارد مداری بر گرد این سیاره شد و با استفاده از راداری که در ابرها نفوذ می‌کرد از بیشتر سطح آن نقشه‌برداری کرد. در ۱۹۹۲، کاوشگر فضایی ماژلان امریکا از ۹۹درصد سطح این سیاره، با تفکیک‌پذیری ۱۰۰ متر، نقشه‌برداری کرد. بزرگ‌ترین ناحیۀ مرتفع آن، با نام آفرودیت ترا، برگرفته از نام الهۀ عشق یونانی، در نزدیکی استوا قرار دارد و مساحت آن نصف افریقا است. مرتفع‌ترین کوه‌های این سیاره در ناحیۀ مرتفع شمالی، معروف به ایشتارترا واقع است که نام آن برگرفته از نام الهۀ عشق بابلی است. گرانکوهِ ماکسوِل مانتس، با ارتفاع ۱۰.۶۰۰ متر از سطح تراز میانگین سیاره در این منطقه قرار دارد. نواحی مرتفع زهره را آتشفشان‌ها پدید آورده‌اند. زهره دنبالهای سرشار از یون، به طول ۴۶ کیلومتر دارد که به‌سمت خورشید کشیده شده است و از بمباران یون‌های موجود در جوّ بالایی زهره، براثر باد خورشیدی، پدید آمده است. این دنباله نخستین‌بار در دهۀ ۱۹۷۰ کشف شد، اما رصدخانۀ خورشیدی و خورسپهری (سوهو) در ۱۹۹۷ طول بسیار زیاد آن را شناسایی کرد.

 

 

---