آزادی یا مرگ

آزادی یا مرگ (O kapetan mikhalis)

(با عنوان اصلی کاپیتان میخالیس) رمانی از نیکوس کازانتزاکیس، به زبان یونانی، منتشرشده در ۱۹۵۰. کازانتزاکیس در این رمان ماجرای دو شورش جزیرۀ کرت علیه ترکان عثمانی (یکی در ۱۸۸۹ و دیگری در ۱۸۹۷) را درآمیخته با هم روایت می‌کند. پهلوان یا کاپیتان میخالیس، نماد سنّت‌پرستی و عزّت نفس و آزادی‌خواهی، پس از کشتار مسیحیان شهر کاندی در کرت، رهبری مبارزۀ مخفی علیه اشغالگران را به‌عهده می‌گیرد. واقعیت، افسانه، و خیال‌بافی به هم درمی‌آمیزد. جماعت مبارزان یکی پس از دیگری در راه آزادی جان می‌سپرد. میخالیس نیز در ایمن‌گاه آخرین خود تا پای مرگ می‌جنگد و می‌میرد. در نظرسیفاکاس، پدربزرگِ میخالیس، پیر این مردم خشن و نماد فضایل و ملکات استوار سنتی، جوانمردی جزئی جدایی‌ناپذیر از خشونت است.