مقاومت، جنبش
مقاومت، جنبش (resistance movement)
جنبش ضد نیروی اشغالگر یا قدرت استعماری در یک کشور تحت اشغال، به‌ویژه در قرن ۲۰ مثل مقاومت در برابر نازیسم[۱] و اشغالگری نازی‌ها در اروپا در جنگ جهانی دوم. در جنگ جهانی دوم، جنبش مقاومت در شرق اروپا، مانند یوگسلاوی و یونان و لهستان و پشت خطوط آلمانی‌ها در اتحاد شوروی به‌شکل جنگ چریکیِ گروه‌های پارتیزانی درآمد. اما در کشورهای صنعتی‌تر مانند فرانسه و بلژیک و چکسلواکی مقاومت شامل عملیات پراکنده بود و اولویت‌های عمدۀ آن خرابکاری در کارخانه‌ها و خطوط راه‌آهن، تبلیغات، و قتل آلمانی‌ها و همدستا‌نشان بود. یهودیان و دیگر زندانیان اردوگاه‌های کار اجباری[۲] و گتو[۳]های اروپای شرقی و گروه‌های ضد نازی آلمان نیز در جنبش مقاومت شرکت داشتند، گرچه مقاومت آنان برای دیکتاتوری نازی دردسر چندانی ایجاد نمی‌کرد. اهداف اصلی عملیات جنبش مقاومت در اروپای تحت اشغال نازی‌ها نگهبانان آلمانی، قطارهای نظامی و همدستان محلی آلمانی‌ها بودند. آلمانی‌ها در پاسخ به این عملیات، و برای ترساندن مردم و واداشتن آن‌ها به پذیرش حکومت خود، به گرفتن گروگان و اعدام غیر‌نظامیان پرداختند. ولی خشونت و تندی اقدامات آلمانی‌ها تنها به افزایش پشتیبانی مردم از گروه‌های پارتیزان انجامید. فعالیت‌های چریکی خطری جدی برای قدرت آلمان در مناطق اشغالی اروپا به‌شمار نمی‌رفت، ولی آلمانی‌ها را پیوسته آزار می‌داد و هزاران تن از نیروهای آلمانی را به خود مشغول می‌داشت. مهم‌ترین جنبش مقاومت در اروپای شرقی، جنبش مقاومت پارتیزانی یوگسلاوی به رهبری تیتو[۴] بود. جنبش مقاومت فرانسه نیز شاخص‌ترین جنبش مقاومت در اروپای غربی بود.