گاما، واسکو دو (۱۴۶۹ـ۱۵۲۴)
گاما، واسْکو دو (۱۴۶۹ـ۱۵۲۴)(Gama, Vasco da)
(یا: واشکو دا گاما) کاشف و دریانورد پرتغالی. نخستین اروپایی بود که از راه دریا به هند رسید. در جوانی در جنگ بر ضد کاستیل[۱] شرکت کرد و در ۹ ژوئیۀ ۱۴۹۷م به‌دستور مانوئل[۲]، پادشاه پرتغال[۳]، با چهار کشتی از لیسبون رهسپار هند شد. در نوامبر، دماغۀ امید نیک[۴] (نخستین‌بار بارتولومئو دیاش[۵]، دریانورد پرتغالی، در ۱۴۸۸م آن را دور زده بود) را دور زد و در مالیندی[۶] بر ساحل شرقی افریقا لنگر انداخت. دو گاما به کمک یک راهنمای هندی مسیر خود را در سمت شرقی دنبال کرد و در ۲۰ مۀ ۱۴۹۸م به کالیکات[۷] (کوژیکود[۸] فعلی)، بر ساحل مالابار[۹] هند، رسید. به‌علت دشمنی بازرگانان مسلمان، نتوانست مرکز تجارت پرتغال را در آن‌جا تأسیس کند. در ۱۴۹۹م به پرتغال بازگشت و از او بسیار ستایش شد. درپی کشفیات دو گاما، پدرو آلوارش کابرال[۱۰]، دریانورد پرتغالی، فوراً رهسپار هند شد و مرکز دادوستد پرتغال را در کالیکات تأسیس کرد. پس از رسیدن خبر قتل کابرال و سایر پرتغالی‌ها در کالیکات، دو گاما، که لقب دریاسالار هند را گرفته بود، برای انتقام‌جویی اعزام شد. او در راه کالیکات، موزامبیک و سوفالا[۱۱] (بخشی از موزامبیک فعلی)، واقع در شرق افریقا، را مستعمرۀ پرتغال کرد. پس از ورود به کالیکات، ساکنان آن را سرکوب و راجه را وادار به صلح کرد. او با محمولۀ بزرگی از ادویه، هند را ترک کرد و در ۱۵۰۳ به پرتغال رسید و بیست سال مأموریت دریایی نداشت. در ۱۵۲۴، نایب‌السلطنۀ هند شد و برای مبارزه با فساد مسئولان پرتغالی، رهسپار آن سرزمین شد. در پاییز ۱۵۲۴ به هند رسید، اما سه ماه بعد درگذشت.