گرده

گَرده (pollen)

گَرده

ذرّاتی در گیاهان دانه‌دار، حاوی گامت‌های نر. گرده در نهاندانگان (گیاهان گل‌دار) در بساک تولید می‌شود. در اغلب بازدانگان (گیاهان مخروط‌‌‌دار) دانۀ گرده در مخروط‌های نر تولید می‌شود. دانۀ گرده معمولاً زردرنگ است و پس از رسیدن، دیوارۀ خارجی سختی پیدا می‌کند. دانۀ گردۀ گیاهانی که با حشرات گرده‌افشانی می‌شوند (← گرده‌افشانی) غالباً چسبنده و خاردار و بزرگ‌تر از دانه‌های گردۀ صاف‌اند که در گونه‌های گیاهی گرده‌افشانی‌شونده با باد تولید می‌شوند. دیوارۀ بیرونی دانه‌های گردۀ گیاهان گرده‌افشانی‌شونده با حشرات و باد، غالباً دارای آرایش خاصی از شیارها یا خارها، به‌صورت تزیینات اختصاصی‌اند، که به‌کمک آن‌ها و معماری دانه‌های گرده می‌توان گونه‌ها یا جنس گیاهان را از یکدیگر تشخیص داد. دانه‌های گرده در‌برابر تجزیه ‌و پوسیدگی بسیار مقاوم‌اند و از این‌رو، با مطالعۀ دانه‌های گردۀ سنگواره‌ای می‌توان اطلاعات مفیدی دربارۀ پوشش‌های گیاهی زمان‌های گذشته به‌دست آورد. به مطالعۀ دانه‌های گرده گرده‌شناسی (پالینولوژی) می‌گویند.

 

---