زغلول ، سعد (۱۲۷۴ـ۱۳۴۶ق)
زَغْلول، سَعْد (۱۲۷۴ـ۱۳۴۶ق) (Zaghloul, Saad)
| سَعْد زَغْلول Saad Zaghloul | |
|---|---|
| زادروز |
1274ق |
| درگذشت | 1346ق |
| ملیت | مصری |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه الازهر، لیسانس از فرانسه در 1892 |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| لقب | پدر دولت ملی و مستقل مصر |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| خویشاوندان سرشناس | شیخ ابراهیم (پدر) |
رهبر نهضت بزرگ مصر برضد انگلستان، فرزند شیخ ابراهیم. پس از فراگیری قرآن و آموزش‌های اولیه، به دانشگاه الازهر وارد شد. در این دوره با سیدجمال‌الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده آشنا گردید. در هنگام تحصیل، مقالاتی در روزنامه‌ها می‌نوشت و در آن‌ها خواستار اصلاح امور و محکوم‌کردن استبداد شد. در ۱۸۸۰ به‌عنوان دبیر روزنامۀ الوقائع المصریه، که شیخ محمد عبده منتشر می‌کرد، شروع به‌کار کرد. مدتی نیز در وزارت کشور مشغول شد. در ۱۸۸۳ به‌اتهام مشارکت در قیام عرابی پاشا و تأسیس گروه سیاسی «جمعیت انتقام» بازداشت شد و پس از اثبات بی‌گناهی آزاد گردید. در ۱۸۸۴ به وکالت پرداخت و در این زمان زبان فرانسه و قوانین فرانسه را آموخت. در ۱۸۹۲ از فرانسه لیسانس گرفت و در یک دادگاه تجدیدنظر مصر به‌عنوان کمک قاضی مشغول به‌کار شد. در ۱۸۹۹ با مقام بیگ‌باشی به‌عنوان مشاور دادگاه تعیین گردید. در ۱۹۰۶ـ۱۹۰۷ وزیر معارف و بعد وزیر دادگستری شد. در ۱۹۱۳ از کابینه کناره‌گیری کرد و به‌عنوان نمایندۀ مجلس برگزیده شد. موضع‌گیری‌ها و سخنرانی‌های وی در این دوره مشهور است. او در نوامبر ۱۹۱۸ که بعدها روز جهاد ملی نام گرفت در رأس هیئتی از استقلال‌طلبان مصری به ملاقات سر رجینالد وینگیت نمایندۀ عالی انگلیس در مصر رفت و به نام ملت مصر، خواهان لغو سرپرستی و اعلام استقلال کشور مصر شد. او به‌اتفاق همینان چندی بعد حزب وفد را تشکیل داد. در ۱۹۱۹ و به‌دنبال انتشار بیانیه خواسته‌های ملی، دستگیر و به جزیرۀ مالت تبعید گردید و پس از اعتراضات وسیع مردم که با سرکوبگری خونین ارتش انگلیس همراه بود از تبعید آزاد شد. در ۱۹۲۱ به‌سبب اعتراض به قرارداد هم‌پیمانی مصر و انگلیس که حضور استعماری آن دولت را رسمیت می‌بخشید به جزیره سی‌شل تبعید شد. پس از انتخابات ۱۹۲۳ و پیروزی قاطع حزب وفد، در ژانویه ۱۹۲۴ به صدارت انتخاب شد. در همان سال برای مذاکره با دولت انگلیس و کسب استقلال قطعی مصر به لندن رفت و بی‌نتیجه به قاهره بازگشت. در نوامبر ۱۹۲۴، در اعتراض به اولتیماتوم زنندۀ مارشال آلبنی نمایندۀ عالی انگلیس در مصر که متضمن پذیرش حضور استعماری انگلیس در مصر و سودان بود، از مقام خود استعفا کرد. پس از انتخابات پارلمانی ۱۹۲۶ به ریاست مجلس رسید و در همین مقام درگذشت. او را «پدر دولت ملی و مستقل مصر» لقب داده‌اند.