زیردریایی
زیردریایی (submarine)
کشتی جنگی زیرآبی. در ۱۶۲۰، اولین کشتی زیرآبی را دانشمندی هلندی با نام کورنلیوس فان دربل[۱] (۱۵۷۲ـ۱۶۳۳) برای شاه انگلستان، جیمز اول، ساخت. فرانسه نوعی زیردریایی جنگی یا اژدرافکن زیرآب‌رو، با نام ژیمنوت[۲]، را در ۱۸۸۸ به آب انداخت. زیردریایی‌های معمول در جنگ جهانی اول در سطح آب با موتور دیزل و در زیر آب با موتورهای برقی به حرکت درمی‌آمدند که نیروی آن‌ها را باتری تأمین می‌کرد. موتور دیزل ژنراتوری را نیز به‌کار می‌انداخت که برای شارژ باتری‌ها برق تولید می‌کرد. در دهۀ ۱۷۶۰، دیوید بوشنل[۳] امریکایی (۱۷۴۲ـ۱۸۲۴) نوعی زیردریایی با نام تورتل[۴] را برای حمله به کشتی‌های بریتانیا طراحی کرد و رابرت فولتون[۵] در ۱۸۰۰، نوعی زیردریایی، معروف به ناتیلوس[۶]، برای ناپلئون و به همان منظور ساخت. جان هالند[۷]، مهاجری ایرلندی در امریکا، در حدود ۱۸۷۵ نوعی زیردریایی طراحی کرد که در آستانۀ قرن ۱۹ نیروهای دریایی امریکا و بریتانیا از آن استفاده می‌کردند. طی جنگ جهانی اول، نبرد با زیردریایی به‌منزلۀ شکلی متمایز از تاکتیک‌های جنگ دریایی تثبیت شد و زیردریایی‌ها، چه از نوع اقیانوس‌پیما و چه از نوع بسیار کوچک، نقشی تعیین‌کننده در هر دو جنگ جهانی داشتند. بارزترین نمونه زیردریایی‌های آلمانی بودند که تا پیش از کشف رمز رادیویی در ۱۹۴۲، خسارت‌های فراوانی به حمل‌ونقل تجاری متفقین وارد کردند. در ۱۹۵۴، امریکا اولین زیردریایی هسته‌ای، معروف به ناتیلوس، را به آب انداخت. زیردریایی هسته‌ای امریکایی، با نام اوهایو[۸]، که از ۱۹۸۱ به‌بعد به‌کار گرفته شده است، ۱۷۰ متر طول دارد و ۲۴ موشک ترایدنت[۹]، را حمل می‌کند که هریک دوازده کلاهک اتمی و قابلیت هدف‌گیری مستقل دارند. برد کلاهک‌های هسته‌ای زیردریایی‌های امریکا به ۱۱هزار کیلومتر می‌رسد. در دهۀ ۱۹۹۰، در بریتانیا سه زیردریاییِ ونگارد[۱۰]، حامل موشک ترایدنت، ساخته شد که هنگام مسلح‌شدن، نیروی آتش هریک بیش از نیروی به‌کار گرفته‌شده در کل جنگ جهانی دوم خواهد بود. موشک‌ها معمولاً تا عمق ۳۰۰ متر عمل می‌کنند و سرعت زیردریایی هسته‌ای مذکور به ۳۰ گره دریایی (۵۵ کیلومتر در ساعت) می‌رسد. مانند همۀ زیردریایی‌های هسته‌ای، نیروی رانشِ حاصل از به‌حرکت درآمدن ملخ را توربین بخار تأمین می‌کند. بخار از طریق گرمای حاصل از واکنش هسته‌ای (← انرژی هسته‌ای) ایجاد می‌شود. برای تحقیقات اقیانوس‌شناسی، عملیات بازیابی کشتی‌های غرق‌شده، و لوله‌گذاری از زیردریایی‌های کوچک‌تری، معروف به کشتی‌های زیرآبی، استفاده می‌کنند و برای سازگارکردن آن‌ها برای استفاده در صنعت گردشگری نیز تلاش‌هایی صورت گرفته است.