مالی، جمهوری
| مالی، جمهوری | |
|---|---|
| نام فارسی | جمهوری مالی |
| نام لاتین | Republic of Mali |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | ۱۴,۵۱۷,۱۷۶ نفر |
| موقعیت | افریقای غربی |
| پایتخت | باماکو |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۱۱.۶ |
| رشد سالانه (درصد) | ۲.۶ |
| شهرهای اصلی | باماکو، سیکاسو، سگو، موپتی، کولیکورو و کِیز |
| زبان | فرانسوی |
| گروه‌های قومی | اقوام بامبارا، فولانی، سنونو، فولاماسینا |
| دین | اسلام |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۱,۲۴۸,۵۷۵ |
مالی، جمهوری (Mali, Republic of)
موقعیت. جمهوری مالی در افریقای غربی و در حاشیۀ جنوبی صحرای بزرگ افریقا قرار دارد. این کشور از شمال شرقی به الجزایر، از شرق و جنوب شرقی به نیجر و بورکینا فاسو، از جنوب به ساحل عاج، از جنوب غربی به گینه، و از غرب به سنگال و موریتانی محدود می‌شود. حدود ۱,۲۴۸,۵۷۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر باماکو[۱] است.
سیمای طبیعی. کشور مالی سرزمینی هموار و تقریباً مسطح است و از دو بخش متمایز شمالی و جنوبی تشکیل شده است. بخش شمالی کشور، در حاشیۀ جنوبی صحرای بزرگ افریقا، بسیار گرم و خشک و بی‌باران است و شب‌های سردی دارد. خشک‌سالی‌های اخیر رفته‌رفته بر وسعت این بخش افزوده است و نواحی مرکزی کشور را نیز تهدید می‌کند. بخش جنوبی کشور مالی علفزار مرطوبی است که بیشترین شهرها و جمعیت کشور را در خود جای داده است و رودخانه‌های نیجر و سنگال[۲] و ریزابه‌هایشان آن را مشروب می‌کنند. اراضی این بخش پستی و بلندی‌ها و باتلاق‌هایی دارد و بلندترین نقطۀ کشور مالی با نام کوه هومبوری توندو[۳] با ارتفاع ۱,۱۵۵ متر، در آن واقع است. زمین‌های مزروعی کشور مالی که کمتر از یک‌پنجاهم مساحت کل کشور را شامل می‌شود، در جنوبی‌ترین بخش آن قرار دارد و نواحی شمالی آن پوشیده از علفزار‌ها و جنگل‌های پراکندۀ درختان ماهون و انجیر هندی و نخلستان‌ها و خارزارهایی است که به بیابان‌های مرکزی و در انتها به صحرا منتهی می‌شود. حیات‌وحش مالی عمدتاً در بخش جنوبی و مرکزی متمرکز است و پارک ملی بوکله[۴] دوبائوله منطقۀ حفاظت‌شده‌ای برای نگهداری جانورانی چون شیر، بز کوهی، کفتار، شغال و بسیاری از موجودات کوچک‌تر است. کشور مالی به نُه بخش یا منطقۀ اداری تقسیم می‌شود و مهم‌ترین شهرهای آن عبارت‌‌اند از باماکو، سیکاسو[۵]، سگو[۶]، موپتی[۷]، کولیکورو[۸]، و کِیز[۹]. اقلیم بخش جنوبی و غربی کشور مالی بسیار گرم و نسبتاً پرباران است و رو به شمال بر خشکی آن افزوده می‌شود و در نهایت به شمالی‌ترین بخش کشور که از خشک‌ترین نواحی جهان است، منتهی می‌گردد. میانگین دمای سالانۀ باماکو در دی‌ماه ۲۴.۴ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۶.۷ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۷۲۵ میلی‌متر است.
اقتصاد. کشاورزی نقش اساسی و مهمی در اقتصاد مالی دارد و حدود ۸۰ درصد از مردم این کشور به این امر اشتغال دارند. مالی از نظر تأمین مواد غذایی داخلی خودکفاست، ولی خشک‌سالی‌های اخیر صدمۀ بسیاری به مزارع و چراگاه‌های آن وارد کرده و دام‌های بسیاری را نابود کرده است. غلات، پنبه، بادام‌زمینی، سیب‌زمینی شیرین، برنج، ارزن، ذرت و نیشکر از فرآورده‌های کشاورزی آن محسوب می‌شوند. صنایع این کشور به تولید شکر، سیمان، صابون، نوشابه، نساجی، پوشاک و داروسازی منحصر است و طلا، اورانیوم، فسفات، آهن و بوکسیت نیز منابع زیرزمینی آن را تشکیل می‌دهند.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر این کشور، جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. رئیس‌جمهور کشور برای مدت پنج سال که فقط یک بار قابل تمدید است انتخاب می‌شود. ۱۴۷ عضو مجلس ملی نیز برای مدت پنج سال برگزیده می‌شوند و رهبر حزب اکثریت نخست‌وزیری کشور را برعهده می‌گیرد.
مردم و تاریخ. جمعیت مالی ۱۴,۵۱۷,۱۷۶ نفر است (۲۰۰۹) و تراکم نسبی آن به ۱۱.۶ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. روند افزایش جمعیت این کشور ۲.۶ درصد است. اکثریت جمعیت کشور مالی را قبایل مختلف افریقایی مانند اقوام بامبارا[۱۰]، فولانی[۱۱]، سنونو[۱۲]، و فولاماسینا[۱۳] تشکیل می‌دهند و ۹۰ درصدشان مسلمان‌اند. حدود ۷۳ درصد از آنان در روستاها به‌سر می‌برند و زبان رسمی آنان فرانسه است. میانگین امید به زندگی در این کشور ۵۱ سال است و حدود ۴۰درصد از بزرگ‌سالان آن باسوادند. مالی در گذشته خاستگاه امپراتوری‌های قدرت‌مندی بوده است. آخرین امپراتوری آن در اواخر قرن ۱۶ و درپی حملۀ مراکشی‌ها، از بین رفت و در قرن ۱۹ به تصرف فرانسه درآمد. سرزمین‌های سنگامبیا[۱۴] و نیجر نیز در ۱۹۰۴ رسماً جزو متصرفات فرانسه قرار گرفتند و «سودان فرانسه» نام‌گذاری شدند و شهر داکا را پایتخت آن قرار دادند. شکست فرانسه در جنگ دوم جهانی، و به‌ویژه در جنگ ویتنام، استقلال‌طلبان افریقایی را به شورش علیه فرانسه واداشت و انقلاب مردم الجزایر پایه‌های استقلال‌طلبی مالی را استوارتر کرد. در ۲۲ سپتامبر ۱۹۶۰ جمهوری مالی رسمیت و موجودیت خود را اعلام داشت و در همان سال به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد.