بعل
بَعْل
به زبان سامی خداوند یا صاحب، نام یکی از خدایان ذکور اصلی فنیقی‌ها[۱]، یا کنعانیان[۲]، ساکن ساحل شرقی مدیترانه حدود ۱۲۰۰ـ۳۳۲پ‌م. پیامبرانِ عِبرانی[۳] پرستش این خدایان را، که خدایان باروری محسوب می‌شدند، و متضمن آمیزش زن و مرد و بی‌بندوباری و تقدیس قضیب بودند، به‌شدت محکوم کردند. واژۀ بعل در بسیاری از اسامی سامی دیده می‌شود؛ مانند ایش‌بعل[۴] (آدمِ بعل)، هانیبال، (رحمتِ بعل)، و بعلبک[۵]. یَهُوَه‌پرستان[۶] متعصب بَعل را به نام‌های خود می‌افزودند تا برتری یهوه را نشان دهند؛ مانند جِروب‌بَعل[۷] (بعل‌شکن) و مرِیب‌بعل[۸] (بعل‌ستیز). نماد این خدا، پیکرۀ ابوالهول یا اسفینکس، گاو ـ مرد بالدار، بود که در هنر معماری آشور در سردر اصلی کاخ‌ها ساخته و نصب می‌شد؛ و سپس در هنر معماری تخت جمشید هم به کار رفت. بعل در قرآن به جز معناهای اصلی، به معنای شوهر نیز به کار رفته است (صافات: ۲۵).