آنگلوساکسون، هنر
آنگلوساکسون، هنر (Anglo-Saxon art)
هنر انگلستان از اواخر قرن ۵ تا قرن ۱۱م. هنر این مردم، صلیبها و عاجهای کندهکاریشده، نقاشیهای نسخ خطی و جواهرات و آرایههای طلایی و مینایی[۱] را دربر میگیرد، که نشاندهندۀ توجه و علاقه به نقوش ظریف و درهمتنیدهاند. آثار یافتشده در بقایای کشتی ساتن هو[۲] (قرن ۷م)، و نیز مجموعۀ انجیلهای لیندیسفارن[۳] (ح ۶۹۰م، موزۀ بریتانیا[۴]، لندن) نمونههای شاخص نقشهای تزیینی سلتی[۵]اند. هنر آنگلوساکسونی از منابع متفاوتی تأثیر پذیرفت، که عبارتاند از هنرهای سلتی، متعلق به قوم بومی بریتون[۶]؛ هنر رومی که از طریق کلیسای مسیحی وارد آن سرزمین شد؛ و هنر خطۀ شمال اروپا (اسکاندیناوی) که درپی تاختوتازهای وایکینگ[۷]ها در قرن ۸م به انگلستان راه یافت.
فلزکاری. اشیای فلزی فراوانی از این دوره باقی مانده است که از آنجملهاند: سنجاقسینههای مفرغی[۸] با طرحهای ساده ولی بدیع؛ زیورآلات نقره و طلا با تزیینات مینای خانهخانه[۹]، لعل (گارنت)[۱۰]، و سنگ لاجورد[۱۱]، که بهترین نمونههای آنها در کشتی غرقشدۀ ساتن هو (در سافُک[۱۲]، غرب جزیرۀ بریتانیا) در ۱۹۳۹ یافت شدهاند.
سفالگری. کوزههای کوچک سفالین، ساختۀ دست ساکسونهای اولیه، در گورستانها پیدا شدهاند. سفالگری با چرخ از دورۀ میانی ساکسونی[۱۳] (ح ۶۵۰م) آغاز شد. از آن پس سفالینهها در آبادیها ـ و نه در گورستانها ـ یافت شدهاند، و این گویای آن است که با گسترش مسیحیت، رسمِ آیینیِ گنجاندن اشیای مختلف در داخل گورها منسوخ شده است. بخشی از سفالینههای دورۀ متأخر ساکسونی (از ح ۸۵۰م به بعد) لعابِ[۱۴] سبز یا زرد دارند.
شیشه. اشیای شیشهای بسیاری نیز از دورۀ اولیۀ ساکسونی در گورها یافت شدهاند. شیشه در ساخت زیورآلات، انواع لیوان، و نیز برای پنجرهسازی، به ویژه در کلیساها، به کار میرفته است.
کتاب. تذهیبگران ایرلندی کتابهای دینی ممتازی پدید میآوردند. در اوایل قرن ۸م در نورتامبریا[۱۵] (انگلستان)، اناجیل لیندیسفارن تذهیب شد. سبک کار این مجموعه را ایرلندی ـ ساکسونی[۱۶] دانستهاند، اما نقوش آن بیشتر با سنّت ایتالیایی اجرا شدهاند، و آرایهها قطعاً برگرفته از هنرهای تزیینی سلتیاند.
مجسمهسازی. در مجسمهسازی ساکسونی، عناصر رومی، شمالی، اسکاتلندی، و ایرلندی درهم آمیختهاند؛ صلیبهای کندهکاریشده و پیکرههای تزیینی کلیساها، نمونههای شاخص مجسمهسازی ساکسونیاند.